Fond rada je u septembru 2012. godine, udarnom predizbornom mjesecu za vanredne parlamentarne izbore, radnicima beranskih preduzeća isplatio blizu 1,2 miliona eura po osnovu otpremnina, što je 80 odsto više nego u svim ostalim mjesecima te godine, pa postoji osnovana sumnja da su isplate korištene za ostvarivanje partijskog uticaja na terenu u korist vladajuće partije, pokazala je analiza Istraživačkog centra MANS-a.
Tokom afere „Snimak“ otkriveno je da je na sjednicama najviših partijskih organa Demokratske partije socijalista, predsjednik Opštinskog odbora te partije za Berane Budimir Dabetić predložio je da se prilikom isplate otpremnina Fonda rada prednost da radnicima koji podržavaju DPS.
Podaci Istraživačkog centra MANS-a pokazuju da su u januaru 2012. godine otpremnine dobila 33 radnika, u februaru 49 radnika, a u martu samo dva radnika, kojima je ukupno isplaćeno oko 162 hiljade eura. U narednih pet mjeseci, odnosno od aprila do septembra samo je jednom radniku isplaćena otpremnina.
Već u septembru, udarnom predizbornom mjesecu, Fond rada je „upumpao“ blizu 1,2 miliona eura, pa je 621 radnik beranskih preduzeća dobio otpremnine. Od toga je najveća suma opredijeljena za 253 radnika Fabrike celuloze i papira, kojima je isplaćeno gotovo pola miliona eura, zatim 118 radnika „Polimke“ koji su dobili blizu 300 hiljada, dok su 93 radnika Rudnika mrkog uglja dobila 180 hiljada eura.
Takođe, u septembru su otpremnine isplaćene i za 46 radnika „Omorike komerc“, 41 radniku „Mladosti“, za 40 radnika ciglane „Rudeš“, dok je svoje „tranziciono“ pravo ostvario i dio nekada uposlenih u zadrugama „Lim“, „Polica“ i „Prva brazda“, te firmama „Tehnorad“, „Trijumf“, „Beranska banka“, „Jasikovac“ i „Bepek“.
Podaci kojima raspolaže Istraživački centar pokazuju da je u oktobru 2012. godine samo jedan radnik u Beranama dobio otpremninu, dok nakon završetka parlamentarnih izbora, odnosno u novembru i decembru uopšte nije bilo isplata.
MANS je ranije na primjeru opštine Mojkovac ukazao na zloupotrebe Fonda rada u izborne svrhe. Naime, gradonačelnik Dejan Medojević je na sjednicama najviših partijskih organa DPS-a tražio da se otpremnine Fonda direktno usmjere članstvu DPS-a, jer bi to „direktno pomoglo na terenu“. Fond rada je uslišio ovaj zahtjev i radnicima Mojkovca, takođe u septembru, isplatio 80 odsto više novca nego u svim ostalim mjesecima te godine.
I najnoviji primjer Berana samo je dodatna potvrda sumnji brutalne zloupotrebe državnih resursa u izborne svrhe kojima se nastavljaju ucjenjivati i primoravati građani da glasaju za vladajuću partiju, da bi im se isplatile otpremnine, koje su im inače priznate zakonom.
Najnovijim izmjenama Zakona o finansiranju političkih partija, koje je nedavno usvojio crnogorski parlament, definsana je zabrana isplata raznih vrsta naknada, uključujući i otpremnine, u periodu od dana raspisivanja izbora, i mjesec nakon njihovog održavanja.
Opštinski odbor DPS-a u stečaju
Veoma je zanimljivo da se na listi firmi, čijim su radnicima isplaćivane otpremnine, našao i Opštinski odbor DPS u Beranama. Naime, jednom radniku Opštinskog odbora DPS-a je u martu 2012. godine isplaćena otpremnina u iznosu od 1.926 eura.
Potpuno je nejasno po kom pravnom osnovu je opštinskom odboru jedne partije isplaćena radnička otpremnina, te ko je dobio ovaj iznos.
Vlada Crne Gore osnovala je Fond rada početkom 2010. godine kako bi se takozvanim „žrtvama tranzicije“, odnosno radnicima koji su zbog stečaja izgubili posao ili su proglašeni tehnološkim viškom, omogućilo da dobiju otpremine.
Iznos otpremnina je fiksan i iznosi 1.926 eura. Prema raspoloživim podacima, preko 21 hiljadu radnika je od 2010. godine zatražilo da dobije otpremnine.
Isti scenario i za predsjedničke izbore
Na osnovu podataka kojima raspolaže Istraživački centar MANS-a proizilazi da je Fond rada radnicima u Beranama, do septembra 2013. godine, najveću sumu novca za otpremnine „upumpao“ upravo u periodu uoči predsjedničkih izbora.
Tako je u januaru samo jedan radnik dobio otpremninu, da bi u dva ključna predizborna mjeseca za predsjedničke izbore, odnosno februaru i martu bilo isplaćeno 88 hiljada eura za 46 radnika.
Od aprila do septembra 2013. godine svega šest radnika je ostvarilo ovo pravo i njima je isplaćeno 11,5 hiljada eura. MANS još ne raspolaže podacima o isplatama za poslednja tri mjeseca prošle godine.
Kada je riječ o firmama, najveći broj otpremnina je tokom 2013. godine isplaćen radnicima „Polimke“, Fabrike celuloze i papira, kao i „Omorike komerc“.
Ovo istraživanje je urađeno uz podršku Evropske Unije i Ministarstva inostranih poslova Švajcarske. Sadržaj istraživanja predstavlja mišljenje MANS-a i ne odražava stavove donatora.
