24. jun 2014., Brisel, Belgija – Korupcija na visokom nivou u energetskom sektoru pogađa države Jugoistočne Evrope , a štete se mjere na desetine milona eura tokom proteklih dekada. To pokazuje najnoviji izvještaj regionalne mreže nevladinih organizacija koji je danas predstavljen u Briselu tokom Evropske sedmice održive energije 2014 , pod nazivom “Gubitnici i dobitnici: Ko ima koristi od visoke korupcije u energetskom sektotu Jugoistočne Evrope?” (Winners and Losers: Who Benefits from High Level Corruption in the South East Europe Energy Sector?)
Nevladine organizacije koje su učestvovale u izradi ovog izvještaja su pozvale institucije Evropske Unije da reformu energetskog sektora u Jugoistorčnoj Evropi tretiraju kao najveći prioritet. “Evropska Unija mora da posveti posebnu pažnju trenutnim događajima u energetskom sektoru, uključujući privatizacije i razvoj novih projekata, ali planovima vlada za ulaganje u ovaj sektor koji često ne odražavaju potrebu za održivom razvojem energetskog sektora”, kazao je na početku panela Garret Tankosić-Kelly, direktor organizacije SEE Change Net koja je predvodila izradu ovog izvještaja.
Sam izvještaj sumira podatke o nekoliko slučajeva visoke korupcije u energetskom sektoru u zemljama bivše Jugoslavije i Albaniji, dajući sliku o korupciji kao ključnoj prepreci za održivost energetskih sistema ovih država. Kada je u pitanju Crna Gora izvještaj je obuhvatio slučaj koji opisuje neovlašćeni upad Kombinata aluminijuma u Evropski energetski sistem početkom ove godine, ali i ulogu koju su državnih organi Crne Gore, u prvom redu Crnogorski elektroprenos i Vlada Crne Gore imali u tom “poduhvatu”.
“Korupcija na visokom nivou i slabe institucije su ozbiljna preporuka na putu ka održivom energetskom sistemu u Jugostičnoj Evropi”, rekao je Marko Prelec, izvršni direktor Balkans Policy Research Group i vodeći autor izvještaja.
Govoreći o sadržaju izvještaja, Dejan Milovac, zamjenik izvršnog direktora MANS-a je rekao: “ Mi kao društvo više ne smijemo da tolerišemo krađu naše budućnosti. Korupcija u energetskom sektoru je toliko snažna da zauvijek mijenja jednu zemlju i nosi sa sobom nepopravljive posljedice.”
Leila Bičakčić, izvršna direktorica Centra za istraživačko novinarstvo iz Bosne i Hercegovine je rekla da je potrebno više istraživačkih priča o korupciji u energetskom sektoru. “Moramo od vlada da tražimo više transparentnosti. To će otežati nastajanje korupcije jer sa više javno dostupnih dokumenata i transparetnijim procesom donošenja odluka, puno je teže korumpirati nekoga kada vas svi gledaju. Evropska unija treba da pojača uslove za vlade zemalja regiona koje žele u budućnosti da se pridruže EU.”
“Oko 30 milijardi euros se planira uložiti u sektro energetike u Jugoistočnoj Evropi do 2020. godine. Region treba da osigura izvore energije a građanima treba da ta energija bude čista”, rekao je Prelec. “Zemlje Jugoistočne Evrope treba da energetske projekte sprovedu na čist i transparentan način.”
Dirk Buschle, zamjenik direktora Energetske zajednice je naglasio da EU za energetski sektor posjeduje dobar set zakona koji mogu pomoći u borbi protiv korupcije. “Ovi zakoni odražavaju visok stepen saglasnosti sa EU standardima. Njihova primjena na otvoren i transparentan način može prevenirati korupciju i omogućiti institucijama da stvore povjerenje i eliminišu sumnje na korupciju. U regionu, institucije, sudovi i energetka regulatorna tijela su slaba i pod stalno rastućim pritiskom.”
