MANS je danas Vrhovnom državnom tužilaštvu podnio krivičnu prijavu protiv ministra saobraćaja Ivana Brajovića i ministra finansija Radoja Žugića kao odgovornih lica, zbog sumnje da su prilikom zaključenja ugovornih aranžmana u vezi realizacije projekta izgradnje dionice autoputa Bar-Boljare na protivustavan način i uz tešku zloupotrebu službenog položaja doveli Crnu Goru u položaj potčinjenosti i zavisnosti prema Narodnoj Republici Kini.
Brajović je u februaru ove godine sa predstavnicima kineskih kompanija „China Communications Construction Company“ i njenom kćerkom firmom „China Road and Bridge Corporation“ potpisao Ugovor o projektovanju i izgradnji autoputa Bar-Boljare, dionica Smokovac-Uvač-Mateševo, dok je Žugić krajem oktobra sa predstavnicima kineske EXIM banke potpisao Ugovor o preferencijalnom zajmu.
Prijavom se Brajović sumnjiči da je štetno postupao zaključujući Ugovor o projektovanju i izgradnji dionice autoputa na bazi idejnog, a ne glavnog projekta, što dovodi u pitanje stvarnu cijenu koštanja investicije, koja je ugovorena u iznosu od blizu 810 miliona eura, budući da samo glavni projekat može da posluži kao relevantna dokumentaciona osnova za precizno utvrđivanje realne cijene koštanja investicije, dok se u suprotnom rizikuje da stvarna cijena radova na kraju znatno premaši ugovorenu cijenu.
Uprkos tom saznanju, postoji sumnja da je ministar saobraćaja svjesno postupao na štetu ekonomskih interesa države Crne Gore i zaključio Ugovor o projektovanju i izgradnji sa kineskim partnerom, koji je istim Ugovorom oslobođen od obaveze plaćanja niza poreza, naknadi i taksi. Na taj način je kineski partner favorizovan i omogućen mu je niz finansijskih povlastica na štetu državnog budžeta koja se može mjeriti desetinama miliona eura, koje bi inače država mogla da prihoduje po osnovu naplate poreza, doprinosa, carina i koncesija.
Žugić se sumnjiči za štetno postupanje prilikom zaključenja Ugovora o preferencijalnom zajmu sa kineskom EXIM bankom. Prije svega, kredit je ugovoren u američkim dolarima, a ne eurima kao zvaničnoj valuti Crne Gore, čime su država i njene finansije izložene konstantnom valutnom riziku promjene dolara u odnosu na euro po osnovu vraćanja ugovorenog kredita. To može da uzrokuje otplatu kredita u većem iznosu od ugovorenih blizu 944 miliona dolara, naročito kada se uzme u obzir dug period otplate od 168 mjeseci.
Pored toga, Ugovorom o preferencijalnom zajmu država Crna Gora je dovedena u podređeni položaj u odnosu na državu Kinu, što posebno potvrđuje odredba kojom je država, u slučaju neispunjenja ugovorenih obaveza, garantovala isplatu cjelokupnom svojom imovinom, osim diplomatsko-konzularnih predstavništava i vojne opreme.
Takođe je ugovorena i veoma nepovoljna klauzula “pari passu”, koja podrazumijeva da će sve obaveze države u isplati bilo kakvih potraživanja prema trećim licima biti jednako rangirane sa obavezama po osnovu Ugovora o zajmu, a u slučaju spora je ugovorena nadležnost arbitraže u Kini. Ugovoreni uslovi navode na sumnju da se kredit može svrstati u kolonijalne ugovore, kojima se narušava suverenitet i međunarodni integritet države Crne Gore.
Brajović i Žugić su zaključili nepovoljne ugovorne aranžmane i pored saznanja da je studija britanske konsultantske kuće „URS“, koja je izrađena sredinom 2012. godine, pokazala da je Projekat izgradnje autoputa punog profila ekonomski neisplativ na način i pod uslovima koje je u konačnom definisao Ugovor.
Naime, studija, koju je naručila Evropska investiciona banka za potrebe Ministarstva pomorstva i saobraćaja, pokazala je da bi Projekat bio ekonomski opravdan ukoliko je indikator interne stope povraćaja veći od 8 odsto, neto sadašnja vrijednost veća od 0 eura, a odnos troškova i benefita veći od jedan. Na dionici Smokovac-Mateševo, interni procenat povraćaja 4,5 odsto, neto vrijednost minus 158,6 miliona, a odnos troškova i benefita 0,59 odsto, što znači da dionica u pogledu ekonomske isplativosti ne zadovoljava niti jedan parametar, te su autori studije preporučili izgradnju prioritetne dionice Smokovac-Mateševo, ali ne kao autoput punog profila, već kao poluautoput, i procijenili da bi realizacija tog projekta koštala 698 miliona eura.
Prijavljeni su bili upoznati sa analizama da je izgradnja dionice: Smokovac-Mateševo ekonomski neisplativa, ali su uprkos takvom saznanju i kršeći Ustav i zakonske propise u Crnoj Gori, preduzeli niz štetnih mjera na račun budžeta Crne Gore i zaključili ugovorni aranžman, koji državu Crnu Goru dovodi u potčinjeni položaj u odnosu na državu Kinu.
MANS očekuje da će Vrhovno državno tužilaštvo, na osnovu dostavljenih dokaza, najhitnije ispitati navode iz krivične prijave i procesuirati odgovorne.
MANS
