Nikšićki biznismen Brano Mićunović je godinama imao povlašćeni položaj u poslovanju sa Javnim preduzećem Morsko dobro (JPMD) o čemu svjedoči obimna dokumentacija do koje je došao Istraživački centar MANS-a. Tolerisanje nelegalne gradnje i devastacije podmorja, umanjenje i potpuno ukidanje zakupnine, davanje u zakup državne imovine bez javnog tendera, samo su dio „usluga“ koje su državne institucije, prije svega JPMD, pružale Branu Mićunoviću. MANS otkriva kako su donošenjem naizgled zakonitih odlika, čelnici JPMD godinama favorizovali nikšićkog biznismena, a na štetu javnog interesa.
U aprilu 2002. godine JPMD je nakon sprovedenog tendera sklopilo ugovor o zakupu luke Budva sa slovenačkom kompanijom Elektrovin, odnosno sa njenom kćerkom kompanijom ER.-VE. Montemarine iz Podgorice.
Ugovor je sklopljen na period od 15 godina, a osim svih vezova i dijela obale uz marinu, Slovencima je data u zakup i površina budvanskog akvatorija čija precizna površina nije navedena u Ugovoru. Godišnja zakupnina je utvrđena u iznosu nešto većem od 25.000 eura za svaku od 15 godina trajanja Ugovora. Slovenačka firma se obavezala na određena ulaganja u Luku Budva, ali nigdje u ugovoru se ne navodi čak ni projektovana vrijednost tih ulaganja. Ugovor je potpisao tadašnji direktor JPMD Dragan Ivančević.
Već krajem naredne godine, kompaniju ER.-VE. Montemarine i ugovor sa JPMD preuzima budvanska firma „MC Marina“. Osnivač ove kompanije je druga budvanska kompanija „Anagusta“ koju je osnovala istoimena off-shore kompanija sa Kipra iza koje stoji nikšićki biznismen Brano Mićunović. To je konstatovano Aneksom 1 Ugovora, što je bio samo prvi od ukupno 14 aneksa koji su zaključeni do danas.
Preliminarna saglasnost“ za izvođenje radova
Ministarstvo saobraćaja je krajem 2010. godine izdalo kompaniji MC Marina preliminarnu saglasnost za rekonstrukciju lukobrana koja je bila uslovljena dobijanjem građevinske dozvole za izvođenje pomenutih radova. Poredt toga što je neuobičajeno da Ministarstvo izdaje ovakve „preliminarne saglasnosti“, zanimljivo je da je u Ministarstvu nisu povukli kad su saznali da MC Marina izvodi radove bez građevinske dozvole. Osim ove saglasnosti, Ministarstvo je kompaniji MC Marina omogućilo i da materijal koji je iskopala tokom rekostrukcije lukobrana može deponovati u akvatorijum, bez prethodne analize uticaja takvih aktivnosti na životnu sredinu.
Prvim aneksom kompanija Brana Mićunovića je u potpunosti oslobođena plaćanja zakupa za 2002. godinu. U obrazloženju takve odluke se navodi da su kompaniji MC Marina priznati troškovi uređenja gradskog WC-a u iznosu od oko 15.000 eura, dok se preostalih desetak hiljada eura otpisuje po osnovu „troškova koji nisu mogli biti procijenjeni u momentu zaključenja Ugovora“, bez preciziranja o kakvim se troškovima radi. Ovaj aneks je sa predstavnicima MC Marina potpisao Dragan Ivančević.
Već naredne, 2004. godine je zaključen Aneks 2 na glavni Ugovor kojim se godišnji zakup smanjuje za 20%, bez ikakvog obrazloženja zašto se to radi. Ovaj Aneks je potpisao tada novi direktor JPMD, Rajko Barović. U osnovnom Ugovoru o zakupu ne postoji niti jedna odredba koja omogućava umanjenje godišnje naknade, osim u slučaju da je zakupac bio na neki način onemogućen da koristi luku. Barović je sa kompanijom Mićunovića narednih godina sklopio još tri aneksa kojima se definisalo da se godišnja naknada od 25.000 eura može plaćati u ratama.
Sredinom 2007. godine MC Marina je JPMD uputila zahtjev za produženje Ugovora o zakupu na dodatnih 10 godina, računato od isteka važećeg ugovora 2017. godine. Pored toga, MC Marina je od JPMD zatražila i odobrenje da Ugovor o zakupu može založiti za uzimanje kredita kod Hypo Alpe Adria Banke.
JPMD uništilo dokaze o poslovanju sa Mićunovićem
MANS je i krajem 2015. godine istraživao poslovanje Luke Budva, posebno se interesujući koliko uredno je kompanija Brana Mićunovića izmirivala novčane obaveze prema JPMD. U odgovoru koji smo dobili od tog javnog preduzeća se navodi da je kompletna finansijska dokumentacija koja se odnosi na poslovanje sa MC Marinom, uključujući i dokaze o uplatama godišnje zakupnine, uništena internom odlukom JPMD.
Oba ova zahtjeva Mićunovićeve kompanije su prihvaćena od strane Upravog odbora JPMD, uz obavezu da se u naredne 3 godine realizuju ulaganja u Luku Budva u iznosu od 700.000 eura. Odluku je potpisao tadašnji Predsjednik Upravnog odbora JPMD, Aleksandar Tičić.
Ova odluka je dodatno ozvaničena novim aneksom u kome je precizirano da se osnovni ugovor produžava do 2027. godine pod uslovom da kompanija MC Marina realizuje obećana ulaganja. Na taj način, kompaniji Brana Mićunovića je pružena mogućnost da mimo tendera dobije produženje zakupa, ali i da Ugovor o zakupu bude založen kod banke zbog dobijanja kredita.
Novim aneksom iz 2008. godine je konačno definisana površina mora koja je bila predmet Ugovora iz 2002. godine i to u iznosu od 53 hiljade m2, što predstavlja unutrašnji prostor luke. Pored toga, ovim aneksom se kompaniji MC MARINA privremeno, do kraja 2008. godine, ustupa dodatni prostor u akvatorijumu, ali i na samoj obali, sve bez javno raspisanog tendera. U skladu sa time, godišnja naknada je bila povećana na oko 36.000 eura.
Nakon toga, JPMD je dodatnim aneksima još nekoliko puta „privremeno ustupao“ ovaj prostor, sve do 2014. godine. Te godine je potpisan još jedan aneks i njime se naknada za zakup Luke Budva smanjuje na oko 30.000 eura, ponovo bez obrazloženja. Na taj način JPMD je cijelih šest godina izbjegavalo zakonsku obavezu raspisivanja javnog tendera, već je aneksima prostor direktno ustupan Mićunovićevoj kompaniji.
Hronologija sklapanja aneksa na glavni Ugovor o zakupu Morskog dobra
U međuvremenu, kompanija MC Marina je otpočela sa radovima na Luci Budva, ispostaviće se bez potrebnih saglasnosti i dozvola. MANS je došao do nekoliko zapisnika o inspekcijskom pregledu koji je sproveden tokom 2010. i 2011. godine u kojima se konstatuje da je kompanija MC Marina protivzakonito izvodila radove na sanaciji lukobrana nasipanjem kamena u more. U zapisnicima se takođe navodi da se radovi izvode uprkos zabranama i nedostatku građevinske dozvole, ali i da kompanija ima saglasnost za izvođenje radova koje je izdalo Ministarstvo saobraćaja, preko Lučke kapetanije Bar.
Marina veza između porodica Brana Mićunovića i Svetozara Marovića
Dugogodišnji izvršni direktor kompanije MC Marina koja je gazdovala budvanskom lukom je bio budvanin Nebojša Čolan. On je u isto vrijeme bio ovlašćeni zastupnik više kompanija u vlasništvu Miloša Marovića i to El Mar i Motonautica. Zajedno sa Božidarom Pimom, Čolan je osnovao građevinsku kompaniju MNB Invest . Pima je bio izvršni direktor „Smart It“, treće kompanije u vlasništvu mlađeg Marovića.
Ipak, nema dokaza da je kompanija Brana Mićunovića na bilo koji način spriječena ili sankcionisana zbog kontinuiranog kršenja zakona. Građenje objekata bez građevinske dozvole je od 2008. godine krivično djelo, ali nema informacija da je bilo ko iz JPMD, Ministarstva saobraćaja ili nadležne inspekcije obavijestio tužilaštvo da MC Marina vrši pomenuto krivično djelo. Takođe, nije jasno zbog čega su u Morskom dobru insistirali na produženju ugovora i pored toga što su bili upoznati sa činjenicom da MC Marina krši propise i na zakupljneoj imovini izvodi radove bez građevinske dozvole.
Takođe, nije poznato na osnovu čega su čelnici Morskog dobra, mimo tendera i javnog oglasa, cijelih šest godina kompaniji MC Marina ustupali na takozvano „privremeno“ korišćenje djelove obale i akvatorija koji nisu bili sastavni dio osnovnog Ugovora.
Budvanskom lukom danas gazduje firma Startex Developement koja je 2014. godine za 900.000 eura kupila MC Marinu od Mićunovića. Već naredne godine je sklopljen i posljednji, 14 aneks kojim se ponovo privremeno ustupa akvatorij Luke, a godišnja naknada povećava na 41.000 eura. Kompanija Stratex Development je domaćoj javnosti postala poznata kada je nakon propasti projekta Astra Montenegro, preuzela upravljanje stambenim kompleksom na Zavali.
Procjenjivači vrednovali i nelegalne radove
Uslov za produženje Ugovora o zakupu do 2027. godine je bilo ulaganje od najmanje 700.000 eura. Početkom 2012 godine, izvršena je procjena tržišne vrijednosti investicionih ulaganja MC Marina u Luku Budva. Nalazi procjenitelja Nataše Gačević i Zorana Senić su uključili i one radove za koje se ispostavilo da su sprovođeni nezakonito, bez izdatih dozvola i uprkos izričitim zabranama od strane inspekcije. Tako izvedeni radovi, prema izvještaju su bili vrijedni 1.25 miliona eura.
Dejan Milovac
Istraživački centar MANS-a
