Izgradnja prve od tri planirane dionice autoputa Bar-Boljare, najvećeg infrastrukturnog projekta u istoriji Crne Gore, zvanično je započela u maju 2015. godine, a rok za završetak radova je bio četiri godine.
Tome je prethodilo potpisivanje ugovora između Vlade Crne Gore i kineske kompanije China Road and Bridge Corporation (CRBC) za izgradnju dionice duge 41 kilometar po cijeni od 809 miliona eura. Tim ugovorom CRBC je obavezan da angažuje crnogorske podizvođače za radove u obimu od najmanje 30% vrijednosti ugovora.
Gradnja ove dionice autoputa se finansira iz kredita kineske EXIM banke koji je ugovoren u iznosu od nepunih 944 miliona američkih dolara kroz poseban program kineske Vlade koji je opredijeljen za zemlje Centralne i Istočne Evrope. Zaključivanju ugovora su prethodili pregovori koji su bili zatvoreni za javnost. Projekat izgradnje prve dionice odobrila je Skupština Crne Gore koja je usvojila poseban Zakon o autoputu Bar-Boljare i njime predvidjela niz subvencija tokom njegove realizacije.
Krajem novembra prošle godine Evropski parlament je donio Rezoluciju o Crnoj Gori u kojoj naglašava potrebu da javnost ima pristup informacijama o uticaju izgradnje autoputa na rijeku Taru. U Rezoluciji se ističe da treba odmah prekinuti sa odlaganjem otpada i izmjenama u koritu rijeke Tare, u skladu sa obavezama Crne Gore da očuva oblasti koje su pod posebnom nacionalnom i međunarodnom zaštitom.
Takvi zaključci su usvojeni kao odgovor na konkretne probleme koje su javnosti otkrile nevladine organizacije MANS, Green Home, Expeditio, Centar za zaštitu ptica, Ozon, Centar za razvoj Durmitora i Breznica. U ovom dokumentu su dati podaci koje su prikupile te organizacije na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama i praćenja stanja na terenu.
U prvom poglavlju ovog izvještaja su date informacije o dinamici izgradnje prve dionice autoputa i potrošnji kredita. U drugom poglavlju su predstavljeni podaci o brojnim dodatnim troškovima ovog posla. Zatim slijede informacije o vrijednostima ugovora podizvođača, i uticaju tog posla na njihove prihode, zaposlene i obaveze prema državi. U četvrtom poglavlju su predstavljeni podaci o raznim subvencijama datim kineskoj kompaniji.
Uticaj izgradnje autoputa na životnu sredinu je tema posebnog poglavlja u okviru koga su predstavljeni glavni zaključci analize planske i strateške dokumentacije, kao i niz konkretnih slučajeva devastacije rijeke Tare.
U okviru posebnog poglavlja su obrađeni svi dostupni podaci o rezultatima kontrole i nadzora za koje su zadužene brojne institucije. Odmah nakon toga su predstavljene konkretne studije slučajeva u kojima institucije kriju podatke o svom radu i stanju na terenu.
U poslednjem poglavlju tog dijela su date informacije o planovima i aktivnostima Vlade vezanim za izgradnju sledeće dionice.
Drugi dio je posvećen ugroženim oblastima od posebnog značaja, kao što je zaštićeno područje Kotora, ulcinjska “Solana, Skadarsko jezero i Buljarica. Posebno su date informacije o velikim projektima u oblasti energetike, odnosno o planovima za izgradnju drugog bloka Termoelektrane u Pljevljima i hidroelektrana na Morači.
- Kompletan izvještaj možete preuzeti OVDJE (PDF)
