MANS je danas objavio deseti izvještaj o sprovođenju Inoviranog Akcionog plana za sprovođenje Programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala koji pokazuje da je stepen realizacije Inoviranog akcionog plana povećan u odnosu na prethodni period, odnosno da postoji kontinuitet u naporima institucija da započnu aktivnosti propisane tim dokumentom, a unaprijeđen je i pristup informacijama o realizaciji pojedinačnih aktivnosti. Ipak, nivo realizacije i rezultati niza aktivnosti su još uvijek znatno manji od očekivanih.
Nakon 18 mjeseci, sprovedena je skoro polovina aktivnosti iz Inoviranog Akcionog plana, dok je preko petina ativnosti započeta ali nije završena. Skoro trećina planiranih aktivnosti nije realizovana. Pošto je rok za sprovođenje svih aktivnosti je kraj tekuće godine, postoji ozbiljna zabrinutost da rezultati sprovođenja Akcionog plana neće biti na nivou predviđenih.
Državne institucije su realizovale većinu aktivnosti kojima se uspostavlja zakonska i institucionalna infrastruktura, i radile na izgradnji administrativnih kapaciteta. Usvojeni su mnogi zakoni i drugi akti, uključujući i više etičkih kodeksa, u većini institucija je zaposlen nedostajući kadar, organizovane su brojne obuke i studijske posjete. Većina institucija je nabavila potrebnu opremu, kao i radni prostor, dok njihove projekte podržava niz stranih donatora. Potpisani su brojni međuinstitucionalni sporazumi i memorandumi o saradnji sa institucijama drugih država, obezbijeđen dio statističkih podataka koji nisu postojali prije usvajanja Akcionog plana, otpočete javne kampanje i uspostavljeni telefoni za prijavu korupcije u više institucija. Sistem izvještavanja institucija o Akcion om planu je unaprijeđen i donekle je poboljšan sadržaj izvještaja Nacionalne komsiije.
Reforme, ipak, ne daju očekivane rezultate, dok institucije ulažu intenzivnije napore u skrivanje postojećeg stanja, nego što bi im trebalo za rješavanje problema. Važni zakoni koji su usvojeni kao dio reformskog paketa nisu usklađeni sa konvencijama o korupciji i ljudskim pravima, a neki su suprotni i presudama Evropskog suda za ljudska prava. Sprovođenje anti-koupcijskih zakona i konkretni rezultati u procesuiranju korupcije i organizovanog kriminala su veoma ograničeni.
Podaci institucija pokazuju da im građani rijetko prijavljuju slučajeve korupcije. Interne kontrole koje se sprovode u okviru institucija, ili od strane organa zaduženih za nadzor, ne rezultiraju otkrivanjem i efikasnim krivičnim gonjenjem korupcije i organizovanog kriminala. Međuinstitucionalna saradnja često nije orjentisana na rezultate, već administrativna pitanja, dok je saradnja sa institucijama drugih država imala ograničene domete, posebno kada je u pitanju korupcija na najvišem nivou.
Još uvijek nije uspostavljen efikasan mehanizam koordinacije rada institucija izvršne vlasti u gonjenju korupcije i organizovanog kriminala, mnogi potpisani sporazumi nisu doprinijeli unapređenju saradnje u konkretnim slučajevima, dok većina institucija izbjegava da sprovede analize o sopstvenom radu, ili saradnji sa drugim državnim organima, već se fokusira na promociju radije ograničenih rezultata sprovedenih aktivnosti. Pristup informacijama, posebno doklumentaciji koja bi mogla otkriti slučajeve korupcije, je i dalje veliki rpoblem. Zakon o konfliktu interesa ima veoma ograničen domet, učešće javnosti u donošenju odluka u oblasti privatizacije je marginalizovano, dok se većina odluka donosi u tajnosti, zahvaljujući velikim diskrecionim ovlaštenjima i kumuliranju više funkcija od strane članova Vlade.
U zvaničnim izvještajima Nacionalne komisije se prikazuje fiktivna slika uspjeha u sprovođenju reformi u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala. Zvanične ocjene realizacije Inoviranog akcionog plana koje je usvojila Nacionalna komisija su nerealne, jer se aktivnosti koje nemaju očekivane rezultate, odnosno čiji svi indikatori za ocjenu uspješnosti su jednaki nuli, ocjenjuju kao realizovane. Nacionalna komisija ocjenjuje da su realizovane i one aktivnosti čiji indikatori su minimalni, kao i aktivnosti o čijoj realizaciji nema dovoljno podataka ili su sprovedene suprotno Akcionom planu. Na primjer, Komisija cijeni da javni funkcioneri prijavljuju poklone, iako je u periodu sprovođenja Akcionog plana preko 2000 funkcionera prijavilo jedan poklon, čija vrijednost još uvijek nije procijenjena, dok preko 8000 internih kontrola poreskih obveznika organizovanih u toku sprovođenja Inoviranog Akcionog plana, nije dovelo do otkrivanja ni jednog slučaja korupcije.
MANS-ov X izvještaj (PDF) >>>
Vanja Ćalović, izvršni direktor
