Crna Gora će uskoro dobiti treći univerzitet, sa sjedištem u Donjoj Gorici. Vlasnici su bivši profesori državnog Veselin Vukotić i Dragan Vukčević, predsjednik DPS i premijer u petom mandatu Milo Đukanović, kao i biznismen Tomislav Čelebić. Dugogodišnji prijatelji, poslovni saradnici na mnogim državnim projektima i u vladinim tijelima, otvorili su nedavno i peti fakultet, čime su stekli zakonski uslov za podnošenje zahtjeva za akreditaciju i licenciranje univerziteta.
Kao i u slučaju pet fakulteta, od kojih će posljednji umjetnički početi sa radom u septembru, akreditaciju će dobiti od vladinog Savjeta za visoko obrazovanje, u kojem sjedi i suosnivač Dragan Vukčević. Nakon akreditacije i potvrde o ispunjenosti uslova u pogledu plana i programa, slijedi izdavanje licence, koju potpisuje Đukanovićev ministar prosvjete i nauke u drugom mandatu Sreten Škuletić.
Nijesmo još podnijeli zahtjev za akreditaciju i licenciranje. Čekamo da dobijemo rješenje za peti fakultet, koje je potpisano. Nakon toga ćemo podnijeti Savjetu zahtjev za akreditaciju Univerziteta i Ministarstvu prosvjete i nauke za licencu, kazao nam je je profesor Dragan Vukčević, koji je dekan Pravnog fakulteta u Donjoj Gorici.
Na naše pitanje da li smatra da je u konfliktu interesa, jer u vladinom Savjetu odlučuje o izdavanju akreditacija za ustanove čiji je osnivač, Vukčević je kratko kazao: “U Savjetu je bio i rektor Univerziteta Crne Gore kada su akreditovani studijski programi tog Univerziteta. Uostalo, o tome ne odlučujem ja, već ispunjenost uslova provjerava komisija koju formira Savjet”.
Profesor državnog Univerziteta i predsjednik Savjeta za visoko obrazovanje Radenko Pejović, koji je na ovoj funkciji naslijedio Vukčevića, odbio je da da izjavu na ovu temu. Upitan da li je Savjet ikada reagovao što pomenuti privatnici regrutuju studente lažno se predstavljajući kao Univerzitet, Pejović je u izjavi za nedjeljnik “Monitor” prije tri mjeseca po da “Univerzitet Donja Gorica zvanično ne postoji, niti je dobio početnu akreditaciju”.
“Javnost je i do sada imala priliku da sazna da je UDG počeo da radi bez niza potrebnih papira, počev od onih koji se odnose na zgradu u kojoj mu je sjedište, do onih vezanih za akreditaciju. Šteta je napravljena prvenstveno studentima koji su dovedeni u zabludu da upisuju univerzitet, koji taj naziv nije ni mogao imati dok nije osnovao petu fakultetsku jedinicu, što je tek skoro učinjeno, kazala je za Pod lupom izvršna direktorka NVO Centar za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević.
Ona ocjenjuje da se već godinama radi na urušavanju državnog Univerziteta na različite načine, a jedan od njih se odslikava i u činjenici da su neki od predavača sa UDG i te kako imali koristi od državnog Univerziteta (UCG) i brojnih institucija sistema, učestvovali u osnivanju privatnog, ali i nakon toga jedno vrijeme predavali na UCG, suprotno njegovim pravilima. “Jasno je da se radi o situaciji u kojoj par moćnih pojedinaca ima suštinsku dozvolu da radi šta hoće, dok zakon postoji za one koji su nepodobni kao vid osvete”, ističe Uljarević. Ona dodaje da će UDG možda kvalitetom studenata koje bude proizvodio, uspjeti da nadmaši druge obrazovne ustanove, ali će teško uspjeti da izbriše sjenke oko procesa formiranja i vlasničke strukture.
“To su oni koji su aminovali i podržali sve devijacije koje je tranzicija donijela crnogorskom društvu, a na kojima su Vukotić i družina gradili svoj imidž”, ocjenjuje član Predsjedništva pokreta za promjene dr Branka Bošnjak. “Tu je i čitava “vojska” kadrova koju je godinama regrutovao Vukotić, mentorišući im doktorske i magistarske teze, a ta “vojska” je prilično brojna. Među njima ima i ministara, bivših i sadašnjih, njihovih pomoćnika i savjetnika u raznim ministarstvima, u njegovim agencijama, komisijama i institutima. I kao što vidite, bez obzira što ih je Vukotić školovao za biznis i preduzetništvo, ipak ih je zahvaljujući svojim vezama rasporedio na državne funkcije. Zna on gdje je moć i gdje mu mogu valjati. A koliko su sposobni, vidi se po stanju u kojem se crnogorska ekonomija nalazi.”
Veselin Vukotić, dugogodišnji potpredsjednik Savjeta za privatizaciju, kojim je predsjedavao bivši i sadašnji premijer, nakon nekoliko decenija rada na državnom fakultetu, otvorio je sa pomenutim partnerima Fakultet za međunarodnu ekonomiju, finansije i biznis i Pravni fakultet. Akademik Dragan Vukčević je krenuo u privatni biznis pravo sa državnog Pravnog fakulteta, gdje je bio i dekan, ali i rukovodilac postdiplomskih studija. Vukčević je u vrijeme akreditacije prva dva fakulteta i formalno bio predsjednik vladinog Savjeta za visoko obrazovanje.
| Tužba, kredit i vatromet Premijer Milo Đukanović svečano je otvorio 1.septembra 2008.godine novoizgrađeni objekat za budući univerzitet u Donoj Gorici, na zemljištu koje je bilo pod sudskim sporom. Otvaranju su prisustvovali gotovo svi ministri u Vladi, političari vladajućih partija, direktori Uprave policije Veselin Veljović i Agencije za nacionalnu bezbjednost Duško Marković, predsjednik Ustavnog suda i profesor Fakulteta političkih nauka Milan Marković, rektor Univerziteta Crne Gore Predrag Miranović i brojne javne ličnosti iz svijeta biznisa, sporta, kulture… Na sajtu UDG objavljeno je da su prisutni “bili pozvani da vide budućnost crnogorskih studenata, kroz viziju” koju su imali osnivači.Navedeno je i da je u temelje zgrade ugrađena knjiga “Opasne riječi”, te da je “najdirektnija intencija takvog čina bila da podstakne vitalnost duha, inventivnost i kreativnost polaznika”.Inače, izgradnja objekta je započeta bez građevinske dozvole, koja nije mogla biti izdata zbog sudskog spora koji je Opština pokrenula protiv investitora kompanije Čelebić i INIS Marko Radović. Glavni grad je podnio tužbu protiv firme Čelebić zbog povraćaja ukupno 113.000 kvadrata zemljišta u Donjoj Gorici, koje je ta kompanija kupila od “Marka Radovića”, tvrdeći da je riječ o zemlji koja je fabrici namještaja data na korišćenje.Katastarska parcela 3873-2, površine 12.038 kvadrata, kao dio urbanističke parcele na kojoj je izgrađen objekat, prema katastarskoj evidenciji vlasništvo je kompanije Univerzitats, koje je stavljeno pod hipoteku kao garancija za kredit od šest miliona eura. Ugovor sa Crnogorskom komercijalnom bankom potpisan je 26. februara 2007. godine, sa rokom otplate od 12 godina. |
Vukotić je bio glavni promoter koncepta ekonomskog neoliberalizma u Crnoj Gori, kreator, a nerijetko i učesnik, u privatizaciji oko 80 odsto crnogorske privrede. Bivši profesor državnog fakulteta, i kako je tada volio da se pohvali osnivač “crnogorske ekonomske škole”, po odlasku na privatni “odnio” je uspomene na CEŠ ali i manifestaciju “Božićne ekonomske rasprave”, posvećene pokojnom profesoru Božidaru Bošku Gluščeviću.
Dekan Ekonomskog fakulteta u Podgorici Milorad Jovović kaže za Pod lupom da, ipak, ne smatra da je Vukotić oštetio fakultet, time što je odlazeći sa sobom “povukao” jedan broj predavača i “odnio” tradicionalne Božićne ekonomske rasprave.
“Objektivno, to je nešto što je bila Vukotićeva ideja. To mogu da uporedim sa situacijom kada voditelj po prelasku u drugu medijsku kuću, preseli i svoju autorsku emisiju. Nijesmo oštećeni ni po pitanju kadra, sa njim je otišlo svega nekoliko ljudi, kaže Jovović.
Upitan kako komentarise poziciju državnog Univerziteta u situaciji u kojoj je predsjednik Vlade ujedno i vlasnik pet konkurentskih, privatnih, fakulteta Jovović tvrdi da više osjeća “nerazumijevanje na državnom Univerzitetu, nego od strane države”.
“Na Senatu vodimo bitke da dokažemo da nije logično da pojedini profesori predaju kod nas i kod konkurencije. Takođe, bilo je dosta situacija u kojima su neke naše ideje na Senatu zaustavljene. Nijesam pristalica teorija zavjere, vjerovatno se samo radi o nerazumijevanju situacije i činjenice da ne možemo ostati skrštenih ruku nakon pojave konkurencije koja grabi naprijed”, ističe Jovović.
Uz aktivnosti na Ekonomskom fakultetu, profesor Veselin Vukotić je za Vladu koordinirao aktivnosti na ekonomskim reformama, od trgovine i ekonomskih sloboda do makroekonomije i statistike rukovodeći, istovremeno, Savjetom za privatizaciju. Iako je sumnjičen i optuživan za zloupotrebu položaja, bio je zadužen da koordinira aktivnostima na usvajanju i implementaciji Zakona o konfliktu interesa i Zakona o antikorupciji.
| Fakultet je prvi zvanični biznis Iako je za razne medije izjavljivao da se biznisom nikada nije bavio dok je bio na državničkoj funkciji, Đukanović je za dvije godine osnovao pet kompanija. U jesen 2006.godine, premijersku funkciju je zamijenio članstvom u Parlamentu i objavio da namjerava se posveti biznisu. Prva je bila “Univerzitats”, a odmah potom i otvorio privatni fakultet. Jedna od firmi Kapital invest je i kupac dionica Prve banke. Prema podacima, suosnivač je i firme Global Montenegro, koja je vlasnik zemljišta u blizini Budve. |
Prema podacima sa sajta Komisije za konflikt interesa, mjesečni prihod porodice Đukanović je u 2008. godini iznosio 13.663 eura, a budžetu je najviše doprinosio sin Blažo. Milov nasljednik je mjesečno prihodovao 11.000 eura po osnovu zakupa poslovnog prostora, koji mu je poklonio stric Aco, a potom ga iznajmio za potrebe Prve banke. Plata Mila Đukanovića je u 2008. godini iznosila 1.227 eura, a supruge Lidije 1436. U posljednjem imovinskom kartonu Đukanović je od nekretnina na svoje ime prijavio jedino stan od 187 kvadrata, a od prihoda platu. Zaradu koju ostvaruje u firmama gdje ima akcije ili je vlasnik, nije naveo.
Vukotić je, skupa sa aktuelnim ministrom ekonomskog razvoja Brankom Vujovićem, optužen za kršenje Zakona o javnim nabavkama, zbog kršenja propisa prilikom angažovanja advokata Marka Harisona kao savjetnika u procesu privatizacije kotorskog “Jugopetrola” za tri miliona eura, da bi nakon toga radio na izmjenama i dopunama tog propisa.
Sa grupom saradnika Vukotić je osnovao i Centra za strateške studije i prognoze, koji, I pored postojanja državnog Zavoda za statistiku (MONSTAT) ima monolol za izradu statističkih pokazatelja za mnoga vladina dokumenta, od Strategije razvoja i redukcije siromaštva do Strategije za izbjegla i raseljena lica. Sa doktorom ekonomskih nauka, osnivačem i potpredsjednikom Montenegro biznis alijanske i aktuelnim direktorom vladine Agencije za promociju stranih investicija Petrom Ivanovićem, osnovao je i Centar za preduzetništvo.
Vukotić je, zajedno sa aktuelnim predsjednikom Komisije za hartije od vrijednosti Zoranom Đikanovićem, početkom prošle decenije osumnjičen za zloupotrebu položaja i nezakonite aktivnosti pri pokušaju privatizacije Robne kuće Beko u centru Podgorice. Optužbe su odbačene nakon vještačenja koje su za potrebe suda izradili njegove kolege sa Ekonomskog fakulteta. A saradnja Vukotića i Đikanovića je nastavljena.
Đikanović je magistrirao kod profesora Vukotića na postdiplomskim studijama Preduzetnička ekonomija na državnom Ekonomskom fakultetu. Na istom fakultetu je doktorirao 2006.godine na temu “Regulativa tržišta kapitala u Crnoj Gori – analiza uticaja regulative na razvoj tržišta” pod mentorstvom profesora Vukotića, koji je bio i član recenzentske komisije.
Četiri godine prije nego što će magistrirati, Đikanović 1995.godine počinje da radi kao saradnik na Ekonomskom fakultetu, na predmetu “tržište novca i tržište kapitala”. Inače, godinu dana po sticanju diplome magistra, Đikanović u decembru 2000. postaje član Komisije za hartije od vrijednosti, da bi dvije godine kasnije bio izabran I za njenog predsjednika. Prethodno, od 1996. do 2000. godine radi kao direktor Monte adria brokera, mješovitog finansijsko berzanskog posrednika, čiji je osnivač Veselin Vukotić. Do novembra 2000. godine bio je i koordinator u operativnoj grupi za masovnu vaučersku privatizaciju, koju je formirao Savjet za privatizaciju.
U to vrijeme je doktorirala i Vukotićeva ćerka Milica, koja danas radi sa ocem na fakultetu u njihovom vlasništvu, dok zavidnu apanažu prima i kao član Savjeta Agencije za elektronske komunikacije. Još jedan Vukotićev doktorant Maja Drakić, napustila je državni fakultet neposredno po izboru u akademsko zvanje docenta i preselila se na njegov fakultet. Petar Ivanović je takođe slijedio svog profesora.
Ne treba zaboraviti ni ministra finansija Igora Lukšića, koji je doktorirao na Ekonomskom fakultetu u Podgorici, a mentor mu je bio Vukotić. Danas predaje na njegovom fakultetu.
