MANS je uputio pismo čelnicima Poreske uprave i Uprave za nekretnine u kome ukazuje da njihova jednostrana odluka da izbrišu matične brojeve iz registara kompanija i nekretnina koji su dostupni na internetu predstavlja kršenje zakona koje ogroman broj građana i kompanija dovodi u situaciju pravne nesigurnosti, dok kriminalcima i korumpiranim političarima omogućava da sakriju pranje novca preko povezanih kompanija i nezakonito stečenu imovinu.
Pismo Milanu Lakićeviću, direktoru Poreske uprave Crne Gore poslato je još 5. septembra, a pismo Draganu Kovačeviću, direktoru Uprave za nekretnine, 6. septembra i te dvije institucije do danas nisu dostavile bilo kakav odgovor već prećutno pokušavaju sakriti brutalno kršenje zakona.
MANS je podsjetio direktore Poreske i Uprave za nekretnine da zakoni propisuju obavezu tih institucija da svim građanima omoguće pristup svojim registrima i da objave sve podatke koji su neophodni da se utvrdi stvarno vlasništvo nad kompanijama i nekretninama.
Naime, Zakon o državnom premjeru i katastru nepokretnosti, jasno propisuje da se u katastar upisuju podaci o matičnom broju, a isti zakon predviđa da svako ima pravo da izvrši uvid u podatke koje sadrži katastar nepokretnosti. Taj zakon precizira da u katastru moraju biti navedeni svi neophodni podaci, tako da ne postoji opasnost da se lica koja su vlasnici nepokretnosti zamijene sa drugim pojedincima.
Dakle, zakon garantuje pravnu sigurnost i mogućnost svakog lica da sazna i da se pouzda u podatke iz javnog registra nepokretnosti. U protivnom, ako katastar sadrži nepotpune podatke, niko od zainteresovanih lica ne može doći do saznanja o eventualnim težim povredama zakona i niko ne može imati potpune i pouzdane podatke.
Pravni osnov za objavljivanje potpunih podataka o vlasnicima kompanija nalazi se u Zakonu o privrednim društvima, koji jasno propisuje način prijave, unošenja i uvid u podatke koji se nalaze u Centralnom registru. Isti zakon definiše da se podaci i dokumentacija dostavljena tom registru vode u jedinstvenoj bazi podataka, a da svako lice može pogledati, prepisivati ili kopirati izvod iz registra i dostavljenu dokumentaciju. Štaviše, taj zakon navodi da se uvid u podatke može vršiti i putem elektronskih sredstava komunikacije, uključujući i internet prezentaciju.
U Zakonu o privrednim društvima je eksplicitno navedeno da ne smije biti nesaglasnosti između onoga što je objavljeno i onoga što je dostavljeno Centralnom registru i da, ako postoji takva nesaglasnost, tekst koji je objavljen ne može se smatrati kao vjerodostojan u odnosu na treća lica.
Dakle, citirane odredbe imaju cilj da obezbijede pravu sigurnost i mogućnost svakog lica da sazna i da se pouzda u podatke iz ovog javnog registra.
U protivnom, ako registar sadrži nepotpune podatke, niko od lica koja stupaju u odnose sa društvima i preduzetnicima ne može doći do saznanja o eventualnim težim povredama zakona i niko ne može imati potpune i pouzdane podatke koje je to društvo dostavilo Centralnom registru. Naime, da bi se neko lice, ili javnost uopšte, mogli pouzdati u istovjetnost podataka iz baze sa onima koji su dostavljeni za registraciju, neophodno je da ti podaci budu dostupni janosti u mjeri koja omogućava takvu provjeru.
Prema tome obrazlozenje Poreske uprave da su uklonili podatke na osnovu zapisnika Agencije za zastitu podataka o licnosti je potpuno besmisleno jer je novi direktor Poreske morao da zna da ga na objavljivanje podataka obavezuje zakon i da iskoristi pravne mehanizme koji mu stoje na raspolaganju prije nego je odlucio da cutke obrise podatke. Eventualno nepoznavanje zakona za direktora Poreske uprave ne moze biti opravdanje, vec samo preporuka da nije u stanju da vrsi tu funkciju, a pozivanje na navodne EU standarde je apsolutna neistina i obicna manipulacija. Cinjenica da je cuteci u toku odmora izbrisao sve podatke pokazuje da se svjesno potrudio da i trecim licima oduzme pravo koje im je dato zakonom, da budu informisani o vlasnicima kompanija i njihovim poslovnim partnerima, kao i da njihove firme ne budu pod znakom pitanja, dok je kriminalcima i korumpiranim politicarima dao pokrice.
Stoga, brisanje matičnih brojeva obesmišljava javnost i pouzdanost katastra, odnosno Centralnog registra privrednih subjekata i u suprotnosti je sa odredbama Zakona o državnom premjeru i katastru nepokretnosti, kao i Zakona o privrednim društvima, koji nalažu da su svi podaci o nekretninama i kompanijama javni i dostupni zainteresovanim licima. Ovo je naročito važno zbog činjenice da u Crnoj Gori postoji na hiljade lica sa istim imenom i prezimenom, te ukoliko ne postoji mogućnost pregleda po matičnim brojevima ili nekom drugom jedinstvenom obilježju, ne može se sa sigurnošću utvrditi o kojim se licima radi.
Štaviše, interesi pojedinaca čiji podaci se nalaze u Katastru nepokretnosti i Registru kompanija su da njihovo objavljivanje omogući pouzdanost u zaštiti njihovih prava ali i uspostavljanju poslovnih i profesionalnih odnosa sa drugima, osim ukoliko je riječ o licima koja krše zakon.
Brisanje matičnih brojeva iz registara kompanija i nekretnina može mnoge poštene građane dovesti u situaciju da da njihove firme i imovina budu pod sjenkom sumnje samo zato što se zovu isto kao neki odbjeli narko bos, korumpirani političar, obavještajac ili kriminalac
Tako, na primjer, u Crnoj Gori postoje i dva Safeta Kalića sa različitim matičnim brojevima, pa skrivanje tih podataka onemogućava i istragu o kompanijama i imovini osobe za koju se sumnja da je jedan od najvećih narkobosova na Balkanu.
Slična situacija je bila i u slučaju pokojnog Dragana Dudića, pa su samo u Kotoru postojale dvije osobe sa istim imenom, a različitim matičnim brojem, a samo jedan od njih je bio Fric, Šarićev dugogodišnji kompanjon, dok je imovina i nekretnine drugog građanina sa istim imenom koji nema nikakve veze za švercom kokaina mogla biti dovedena u pitanje, da matični brojevi nisu bili poznati.
Upravo zahvaljujući matičnim brojevima iz Centralnog registra kompanija, MANS je uspio da otkrije slučaj Kalamper u Baru, koji uključuje bivšeg ministra Jusufa Kalamperovića, jer u toj opštini postoje dva lica sa identičnim imenom, a različitim JMBG koji su rođeni sa samo godinu dana razlike.
Bez matičnog broja ne bi bilo moguće utvrditi da je Vlatko Rakočević stekao nevjerovatno bogastvo u nekretninama koje zasigurno nije mogao sebi priuštiti od plate šefa obavještajne službe u Mojkovcu.
Ovi i slični slučajevi upućuju na sumnju da su korumpirani funkcioneri u sprezi sa organizovanim kriminalom u suštini donijeli odluku da Poreska i Uprava za nekretnine sakriju podatke koji su neophodni za otkrivanje slučajeva korupcije. Tome u prilog ide činjenica da direktori te dvije institucije već danima ćute iako su upoznati sa time da su brisanjem matičnih brojeva sa svojih internet prezentacija brutalno prekršili više članova zakona i doveli u pravnu nesigurnost ogroman broj građana i kompanija.
Uvjereni smo da je ovakva praksa suprotna zahtjevima Evropske unije koji se odnose na uslove za otvaranje poglavlja 23 i 24, pa ćemo o ovom brutalnom kršenju zakona i prava na pristup informacijama koje pogoduje isključivo korumpiranim funkcionerima i kriminalcima, informisati međunarodne organizacije, prvenstveno Evropsku komisiju, ali i evropske ambasade i poslanike Evropskog parlamenta.
MANS
