U nekoliko predizbornih mjeseci prošle godine, Vlada Crne Gore je opštinama Cetinje i Mojkovac po osnovu transfera iz budžeta preusmjerila preko 300.000 eura, dok im u ostalim mjesecima nije uplatila ni jednog centa, što upućuje na sumnju da su ova sredstva iskorištena za ostvarivanje političkog uticaja na terenu, pokazuje analiza Istraživačkog centra MANS-a.
Pored Egalizacionog fonda čiju raspodjelu je MANS već istraživao, budžetska linija „transferi od budžeta države“ predstavlja idealan model za „upumpavanje“ novca lokalnim samoupravama u izbornom periodu. Ova sredstva su uglavnom opredijeljena za investicije, poput izgradnje ili rekonstrukcije saobraćajnica, gradskih trgova, vodovoda, sanacija klizišta i slično.
Tako je Vlada, koristeći ovu budžetsku liniju, od 1. januara do 1. oktobra prošle godine Prijestonici Cetinje prebacila čak 280 hiljada eura, isključivo u predizbornom periodu. Naime, u januaru i februaru nije bilo uplata, da bi u martu, udarnom mjesecu za kampanju za predsjedničke izbore, bilo isplaćeno 195 hiljada eura. Nova uplata legla je u maju, u iznosu od svega 21 hiljadu eura.
U junu nije bilo prebacivanja novca, a zatim je od 1. jula do 1. oktobra „upumpano“ novih 164 hiljada eura, od čega je najveća suma od 141 hiljadu isplaćena neposredno prije raspisivanja lokalnih izbora u Prijestonici, odnosno u avgustu. MANS još ne raspolaže podacima o uplatama za oktobar i novembar prošle godine.
Kada je riječ o Opštini Mojkovac, u prva tri mjeseca prošle godine Vlada nije imala transfera ka ovom gradu, da bi u aprilu, kada su održani predsjednički izbori, stigla uplata sa budžetske pozicije Direkcije javnih radova, u ukupnom iznosu od pet hiljada eura.
Zatim je nastupio novi „sušni“ period od tri mjeseca, u kojem Vlada opet nije transferisala niti centa mojkovačkoj opštini, već je sa uplatama nastavila tek krajem avgusta, kada se očekivalo raspisivanje lokalnih izbora. Tako je Ministarstvo poljoprivrede krajem avgusta ovoj opštini uplatilo 10 hiljada eura, a početkom septembra novih deset hiljada eura.
Početkom oktobra u izbornu priču uključila se Direkcija za saobraćaj koja je preusmjerila sedam hiljada eura za radove na klizištu u mjestu Stevanovac, da bi u novembru, kada su i održani lokalni izbori, svoj „izborni doprinos“ dalo i Ministarstvo održivog razvoja koje je transferisalo pet hiljada eura za izgradnju biciklističke staze u Mojkovcu.
Kada se ima u vidu da Vlada, pored ove vrste transfera, u predizbornom periodu pojačava isplate iz Egalizacionog fonda, te da opštine mogu raspolagati i sredstvima iz kapitalnih donacija, jasno je kako se zloupotrebljavaju državni fondovi i kako vladajuća struktura na terenu ostvaruje političku premoć.
Stoga se najhitnije moraju usvojiti izmjene izbornog zakonodavstva kojim će se ograničiti mogućnost da se novac svih crnogorskih građana zloupotrebljava za beskrupuloznu političku korupciju.
Opština zloupotrebljavala ovu zakonsku mogućnost u izborne svrhe
Na primjeru Opštine Mojkovac, MANS je prvi put analizirao odluke o preusmjeravanju budžetskih sredstava unutar lokalnog trezora i utvrdio da je ta Opština zloupotrebljavala ovu zakonsku mogućnost u izborne svrhe.
Naime, uoči vanrednih parlamentarnih izbora 2012. godine, iz tekuće budžetske rezerve je tri hiljade eura preusmjereno za isplatu jednokratnih socijalnih pomoći. Takođe, nedugo po okončanju vanrednih izbora sredstva Agencije za investicije u iznosu od 9,3 hiljade eura su preusmjerena za pomoć starijim osobama, a MANS je utvrdio da se suštinski radilo o zapošljavanju četiri osobe kroz projekat „geronto domaćice“.
I uoči predsjedničkih izbora je za pomoć starijim osobama preusmjereno dvije hiljade eura, a ta sredstva su obezbijeđena od transfera za lična primanja pripravnika. Kada su u pitanju nedavni lokalni izbori, podaci pokazuju da je novac preusmjeravan za naknade za novorođenčad i naročito za troškove goriva.
Ovo istraživanje je urađeno uz podršku Evropske Unije i Ministarstva inostranih poslova Švajcarske. Sadržaj istraživanja predstavlja mišljenje MANS-a i ne odražava stavove donatora.
