Crnogorska Vlada je u izbornoj 2016. godini za projekte izgradnje lokalne infrastrukture opredijelila značajnu sumu novca u iznosu od 13 miliona eura, pokazuje analiza Predloga zakona o budžetu za narednu godinu, koju je uradio Istraživački centar MANS-a. MANS je tokom prethodnih izbora dokumentovao slučajeve gdje je vladajuća Demokratska partija socijalista (DPS) koristila ovaj mehanizam za ostvarivanje političke prednosti na terenu, a sudeći prema Predlogu zakona o budžetu za 2016. slična situacija se može očekivati i u narednoj godini.
Investicije u lokalnu infrastrukturu predstavljaju značajan mehanizam za izborna potkupljivanja, jer se biračima u zamjenu za glas obezbjeđuje izgradnja infrastrukturnih objekata kojima se unapređuje kvalitet njihovih života. Riječ je o investicijama koje se uglavnom odnose na izgradnju vodovoda, nabavku bistijerni, kao i probijanje, nasipanje i asfaltiranje puteva u ruralnim, ali i gradskim područjima.
Predlog zakona o budžetu pokazuje da su izdaci za projekte lokalne infrastrukture projektovani kroz kapitalni budžet, koji realizuju Direkcija za javne radove i Direkcija za saobraćaj, kao i na pozicijama budžetskih stavki Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja.
U odnosu na budžetsku liniju Direkcije za javne radove, po osnovu izdataka lokalne infrastrukture opredijeljeno je 4,5 miliona, što je uvećanje za milion eura u odnosu na tekuću godinu. Od toga je za izgradnju i rekonstrukciju vodovoda planirano 570 hiljada eura, za lokalne puteve 540 hiljada, a za izgradnju gradskih saobraćajnica oko 3,4 miliona eura.
Istovremeno je kod Direkcije za saobraćaj za ove projekte izdvojena suma od 7,2 miliona eura. Od toga je 200 hiljada namijenjeno za rekonstrukciju raskrsnica, milion eura za sanaciju mostova i kosina, zatim 3,5 miliona za rješavanje takozvanih uskih grla na saobraćajnoj mreži i 2,5 miliona za presvlačenje magistralnih i regionalnih puteva.
Podaci kojima raspolaže Istraživački centar MANS-a iz ranijeg perioda, pokazuju da dvije direkcije ove investicije realizuju kroz sopstvene javne nabavke, ali i kroz potpisivanje sporazuma sa opštinama.
U vezi Ministarstva poljoprivrede, kroz program „vodoprivreda“ za projekte lokalne infrastrukture planirano je 550 hiljada eura, što je 60 hiljada više nego u tekućoj godini. Ova sredstva se većinski usmjeravaju za izgradnju seoskih vodovoda. Pored toga, na programu „ruralni razvoj“ namijenjeno je 820 hiljada eura, odnosno 20 hiljada više nego u ovoj godini, a sredstva sa ove budžetske linije uglavnom se koriste za nabavku bistijerni, vodovodnog materijala, probijanja i nasipanja puteva…
Izborni ciklusi iz ranijih godina pokazali su da izgradnju projekata za ruralna područja koje sprovodi Ministarstvo poljoprivrede obično prati intenzivna kampanja resornih ministara po terenu, te jaka medijska kampanja, naročito od informativnih kuća koje slove za bliske Vladi Crne Gore.
Iako je MANS više puta ukazivao na činjenicu da se izgradnja lokalne infrastrukture po pravilu koristi za političku promociju u predizbornom periodu, do sada nije bilo bilo kakve reakcije nadležnih organa na očigledne zloupotrebe niti su u državnim institucijama pokazali namjeru da prekinu sa praksom očiglednog korišćenja javnih fondova u političke svrhe.
Pored toga, imajući u vidu da i opštine u gradskim kasama raspolažu sopstvenim novcem za manje investicije, jasno je da je ogroman prostor za moguće zloupotrebe i „upumpavanje“ novca u predizbornom periodu za izgradnju lokalne infrastrukture u onim područjima gdje se očekuju najveće političke koristi.
Istraživački centar MANS-a je prije dva dana objavio da je Vlada Crne Gore Predlogom zakona o budžetu za narednu godinu za 9,5 miliona eura uvećala izdatke po osnovu više drugih budžetskih linija, odnosno znatno su uvećani rashodi za otpremnine, subvencije i državnu pomoć, za transfere institucijama i opštinama, budžetsku rezervu, kao i jednokratnu socijalnu pomoć i transfere pojedincima, za koje je ranije otkrio da se isplate sa njih višestruko uvećavaju u periodima uoči izbora.
Ovaj tekst je sačinjen uz podršku Evropske unije i Ambasade SAD u Podgorici. Za sadržaj ovog teksta odgovorna je isključivo Mreža za afirmaciju nevladinog sektora – MANS, a stavovi iznijeti u ovom tekstu se ni u kom slučaju ne mogu smatrati stavovima donatora.
Asfaltom do sigurnih glasova
Istraživački centar MANS-a analizirao je i Predlog zakona o budžetu Glavnog grada Podgorice za narednu godinu, koji pokazuje da je lokalna vlast, koju predvodi DPS, po osnovu izdataka za lokalnu infrastrukturu projektovala 14,5 miliona eura, od čega se pojedinačno najveća stavka odnosi na rješavanje imovinsko pravnih odnosa u iznosu od 3,2 miliona eura.
Međutim, ono što je upadljivo jesu značajna sredstva koja su planirana za izgradnju i rekonstrukciju saobraćajnica u dvije gradske opštine – Golubovcima i Tuzima – gdje je na proteklim lokalnim izborima (u maju prošle godine) zabilježen ogroman broj izbornih neregularnosti.
Tako se za saobraćajnice u Golubovcima planira suma od milion eura, za puteve u Tuzima 900 hiljada eura, dok je za izgradnju lokalnih i nekategorisanih puteva u ostalim područjima projektovano 1,3 miliona eura.
Pored toga, gradske vlasti u Podgorici namjeravaju da za adaptaciju prostorija mjesnih zajednica i sportskih terena u mjesnim zajednicama potroše 150 hiljada eura, a za projekat poboljšanja uslova stanovanja (sanacija krovova, fasada, ulaza) još 280 hiljada eura.
Kada su u pitanju veći kapitalni projekti, Glavni grad Predlogom budžetom planira izgradnju Gradskog pozorišta, za šta je opredijeljeno 2,5 miliona eura. O tom projektu se godinama govori u kontinuitetu, ali od njegove realizacije još nema ništa.
Ines Mrdović
