Gotovo sve budžetske stavke za koje postoji sumnja da su tokom izbora korišćene za nezakonit uticaj na glasače, u predlogu budžeta za 2015. godinu su značajno uvećane što upućuje na zaključak da Crnu Goru naredne godine možda očekuju još jedni izbori.
Naime, analiza predloga državnog budžeta za 2015. godinu pokazuje da je Vlada i pored skromnih sredstava sa kojima raspolaže, odlučila da poveća upravo one djelove budžeta sa kojih se tokom ove godine značajan dio sredstava koristio na netransparentan način i za koje postoje sumnje da su korišćeni za kupovinu glasova tokom lokalnih izbora.
MANS je ove godine prateći lokalne izbore detaljno analizirao izvore sredstava političke korupcije, među kojima pored crnih fondova, državni budžet zauzima glavno mjesto. U crnogorskom tužilaštvu se i dalje nalazi obimna dokumentacija koja svjedoči o zloupotrebama jednokratne socijalne pomoći, tuđe njege i pomoći, državnih subvencija za poljoprivrednike i struje za domaćinstva, te zloupotrebe isplata radničkih otpremnina iz Fonda rada. Posebna budžetska stavka sa koje su vršeni transferi tamo gdje je tokom lokalnih izbora trebalo je bila “stalna budžetska rezerva”.
Upravo ove budžetske stavke pokazuju ili skok ili zadržavanje iznosa koji je ove godine u odnosu na prošle godine bio značajno veći zbog lokalnih izbora.
Tako Vlada Crne Gore za narednu godinu planira da izdvoji 10 miliona eura po osnovu tuđe njege i pomoći što je za cijela dva miliona više nego što su imali na raspolaganju. U obrazloženju predloga budžeta nema preciznijeg objašnjenja po kojem osnovu Vlada očekuje veći broj korisnika ili da li možda planira povećanje iznosa naknade.
Kada je u pitanju jednokratna socijalna pomoć koja je tokom ovogodišnjih izbora bila najčešće korišćeni mehanizam za takozvanu kupovinu glasova, Vlada je odlučila da zadrži iznos od oko 1,1 milion eura koji su imali na raspolaganju i ove godine u budžetu. Međutim, ova stavka se tokom prethodnih godine uvećavala po osnovu unutar budžetskih transfera, pa je realno za očekivati da će ona kada se budžet za narednu godinu bude trošio biti i veća. Predlogom budžeta za Ministarstvo rada i socijalnog staranja je naredne godine planirano 150 hiljada eura za jednokratne novčane pomoći i nabavku udžbenika, 100 hiljada za transfere pojedincima po osnovu “socijalne uključenosti” i još 200 hiljada eura za opštine za razvoj socijalnih usluga. Kada je u pitanju Fonf PIO, planirano je 300 hiljada eura za isplatu jednokratnih novčanih pomoći, 190 hiljada za “ostale transfere institucijama” i još 300 hiljada eura za “ostale transfere institucijama”.
Drastičan skok u odnosu na ovu godinu bilježe i stavke koje se odnose na državne subvencije za proizvodnju i usluge koje su za 2015. godinu projektovane u ukupnom iznosu od oko 21,2 miliona eura. Ova stavka je u ovogodišnjem budžetu bila definisana u iznosu od 18,8 miliona eura. Unutar ove stavke najznačajniji skok bilježe subvencije za domaćinstva koje su sa 1,5 povećane na 5,7 miliona eura. Pojedinačno najveća stavka u subvencijama je za narednu godinu planirana za Ministarstvo poljoprivrede koje će za subvencije za mlijeko, stočna grla i ostale potrebe izdvojiti preko 10 miliona eura. S time u vezi, upravo je afera Snimak pokazala na koji način se ovakve dotacije za poljoprivrednike koriste ta ostvarivanje nezakonitog političkog uticaja na terenu.
Vlada Crne Gore svake godine izdvaja sredstva za Fond rada iz kojeg se isplaćuju radničke otpremnine. Predlogom budžeta za narednu godinu Vlada je utvrdila iznos od 2,3 miliona eura, mada se postavlja pitanje da li je to i konačan iznos, te da li će se on povećati prije usvajanja finalnog budžeta. Naime, kada je usvajan budžet za ovu godinu, predlog Vlade Crne Gore je bio da se za radničke otpremnine izdvoji 1,3 milion eura. Tokom skupštinske rasprave o predlogu budžeta je taj iznos amandmanima poslanika DPS-a u u susret lokalnim izborima povećan za tri miliona eura na 4.3 miliona eura, pa je realno pitanje da li će iznos planiran za narednu godinu ostati na istom nivou kao u predlogu budžeta.
Konačno, budžetska stavka iz koje je značajno zahvatano tokom prethodnih izbora je stalna budžetska rezerva koja je za narednu godinu planirana u iznosu od 14.5 miliona eura, dok je ove godine za rezervu bilo planirano oko 8,8 miliona eura. U predlogu budžeta za narednu godinu se sa ove stavke planira finansiranje projekata regionalnog razvoja, podrška investicija na sjeveru Crne Gore i subvencije turističkoj privredi na sjeveru.
Pored toga, zloupotreba ovih sredstava u političke svrhe će u narednom periodu biti dodatno olakšana činjenicom da nedavno usvojeni Zakon o finansiranju političkih partija više ne sadrži ograničenja koja su uoči prethodnih lokalnih izbora makar djelimično mogla da spriječe korišćenje državnih para u partijske svrhe.
Realizacija budžeta tokom prethodnih godina, kao i način na koji je novac poreskih obveznika trošen tokom preidizbornih kampanja, pokazali su da na djelu imamo unaprijed smišljen sistem finansiranja političke korupcije u kojem se za postizanje političkog rezulatata i prednosti na terenu koriste najranjivije kategorije stanovništva. Imajući u vidu to da je i ovogodišnji budžet bio u službi lokalnih izbora, postoji ogroman prostor za sumnju da Vlada novim predlogom budžeta samo želi da nastavi sa dosadašnjom praksom.
MANS
