MANS je danas objavio dvanaesti Izvještaj o realizaciji Inoviranog akcionog plana za sprovođenje Programa borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, koji pokazuje da je od početka implementacije tog dokumenta do prestanka njegovog važenja u potpunosti realizovano nešto preko polovine predviđenih mjera, što govori da su dometi crnogorskih anti-korupcijskih reformi izuzetno limitirani. Izvještaj pokazuje da institucije i dalje više napora ulažu u „šminkanje“ trenutnog stanja, nego u stvarnu borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala. I dalje se radije sprovode mjere koje podrazumijevaju usvajanje novih zakona, uspostavljanje novih institucija i obuku službenika, nego mjere koje bi dale konkretne rezultate u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala.
Nakon dvije godine, sprovedena je tek polovina aktivnosti iz Inoviranog Akcionog plana, četvrtina planiranih aktivnosti nije realizovana, dok je petina aktivnosti započeta ali nije završena. Za mali procenat mjera nema informacija o realizaciji. Inovirani akcioni plan prestao je da važi 31. decembra 2009. godine.
U oblasti političkih i međunarodnih obaveza i djelovanja, skoro polovina mjera je realizovana, započeto je sa sprovođenjem petine aktivnosti predviđenih ovim poglavljem, dok četvrtina mjera nije realizovana. Preko polovina aktivnosti koje su predviđene u oblasti opštih ciljeva je realizovana, djelimično je sprovedena skoro petina planiranih mjera, dok nije bilo aktivnosti usmjerenih na realizaciju manje od trećine predviđenih mjera. O oblasti specifičnih mjera protiv korupcije i organizovanog kriminala, koje obuhvataju najveći dio Inoviranog Akcionog plana, polovina aktivnosti iz je realizovana, realizacija manje od četvrtine mjera je otpočela, a četvrtina mjera nije realizovana.
Državne institucije su realizovale većinu aktivnosti kojima se uspostavlja zakonska i institucionalna infrastruktura, takođe su radile i na izgradnji administrativnih kapaciteta. Usvojeni su mnogi zakoni i drugi akti, uključujući i više etičkih kodeksa, u većini institucija je zaposlen nedostajući kadar, organizovane su brojne obuke i studijske posjete. Većina institucija je nabavila potrebnu opremu, kao i radni prostor, dok njihove projekte podržava niz stranih donatora. Potpisani su brojni međuinstitucionalni sporazumi i memorandumi o saradnji sa institucijama drugih država, obezbijeđen dio statističkih podataka koji nisu postojali prije usvajanja Akcionog plana, otpočete javne kampanje i uspostavljeni telefoni za prijavu korupcije u više institucija. Sistem izvještavanja institucija o Akcionom planu je unaprijeđen i donekle je poboljšan sadržaj izvještaja Nacionalne komsiije.
Ipak, važni zakoni koji su usvojeni kao dio reformskog paketa nisu usklađeni sa konvencijama o korupciji i ljudskim pravima, a neki su suprotni i presudama Evropskog suda za ljudska prava. Sprovođenje anti-koupcijskih zakona i konkretni rezultati u procesuiranju korupcije i organizovanog kriminala su veoma ograničeni. Podaci institucija pokazuju da im građani rijetko prijavljuju slučajeve korupcije. Interne kontrole koje se sprovode u okviru institucija, ili od strane organa zaduženih za nadzor, ne rezultiraju otkrivanjem i efikasnim krivičnim gonjenjem korupcije i organizovanog kriminala. Međuinstitucionalna saradnja često nije orjentisana na rezultate, već na administrativna pitanja, dok je saradnja sa institucijama drugih država imala ograničene domete, posebno kada je u pitanju korupcija na najvišem nivou.
Još uvijek nije uspostavljen efikasan mehanizam koordinacije rada institucija izvršne vlasti u gonjenju korupcije i organizovanog kriminala, mnogi potpisani sporazumi nisu doprinijeli unapređenju saradnje u konkretnim slučajevima, dok većina institucija izbjegava da sprovede analize o sopstvenom radu, ili saradnji sa drugim državnim organima, već se fokusira na promociju radije ograničenih rezultata sprovedenih aktivnosti. Pristup informacijama, posebno dokumentaciji koja bi mogla otkriti slučajeve korupcije, je i dalje veliki problem. Zakon o sprječavanju sukoba interesa ima veoma ograničen domet, učešće javnosti u donošenju odluka u oblasti privatizacije je marginalizovano, dok se većina odluka donosi u tajnosti, zahvaljujući velikim diskrecionim ovlaštenjima i kumuliranju više funkcija od strane članova Vlade.
U zvaničnim izvještajima Nacionalne komisije se prikazuje fiktivna slika uspjeha u sprovođenju reformi u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala. Zvanične ocjene realizacije Inoviranog akcionog plana koje je usvojila Nacionalna komisija su nerealne, jer se aktivnosti koje nemaju očekivane rezultate, odnosno čiji svi indikatori za ocjenu uspješnosti su jednaki nuli, ocjenjuju kao realizovane. Nacionalna komisija ocjenjuje da su realizovane i one aktivnosti čiji indikatori su minimalni, kao i aktivnosti o čijoj realizaciji nema dovoljno podataka ili su sprovedene suprotno Akcionom planu. Na primjer, Komisija cijeni da javni funkcioneri prijavljuju poklone, iako je u periodu sprovođenja Akcionog plana preko 2000 funkcionera prijavilo jedan poklon, čija vrijednost još uvijek nije procijenjena, dok preko 12000 internih kontrola poreskih obveznika organizovanih u toku sprovođenja Inoviranog Akcionog plana, nije dovelo do otkrivanja ni jednog slučaja korupcije.
MANS
