Poreska uprava nastavlja da iznalazi nove načine kako bi podatke o poslovanju pojedinih kompanija što uspješnije sakrila od očiju javnosti, čime se dodatno kompletan registar čini nepouzdanim i još manje transparentnim. Poreska uprava je već jednostrano zabranila pristup matičnim brojevima fizičkih lica u svojim registrima, dok se sada ide i korak dalje, te javnosti ograničava pristup cijelim dokumentima iz spisa predmeta o pojedinim kompanijama, pokazuje iskustvo Istraživačkog centra MANS-a.
Naime, MANS je sredinom septembra ove godine od Poreske uprave zatražio sve finansijske i revizione izvještaje sa pratećom dokumentacijom za podgoričku građevinsku kompanju Bemax. Predaja ove dokumentacije Poreskoj upravi je obaveza svakog pravnog lica u Crnoj Gori od momenta registracije u Centralnog registra privrednih subjekata, pa sve do njenog gašenja, i Poreska uprava nesporno posjeduje tu dokumentaciju. Zahtjev za dostavljanje ovih informacija o Bemaxu, MANS već drugi put šalje Poreskoj upravi, a već jednom su finansije ove kompanije proglašavane tajnom, uprkos činjenici da se radi o podacima iz javnog registra.
I pored toga što nam je nakon više mjeseci omogućen uvid u dokumentaciju o Bemaxu, Poreska uprava je dostavila samo dio, dok je ostatak dokumenata iz nama nepoznatih razloga zadržan. Tako u dokumentaciji koja je dostavljena MANS-u nema revizionih izvještaja za period od 2007. – 2012. godine, niti bilansa novčanih tokova.
Kako je Bemax za kratko vrijeme postala jedna od najvećih građevinskih kompanija u Crnoj Gori, i ujedno jedan od najčešćih pobjednika javnih tendera za javne radove koje raspisuju državne institucije, smatrali smo da je od nespornog javnog interesa da javnost ima priliku da se upozna sa poslovanjem kompanije u koju se slivaju desetine miliona eura iz državnog budžeta i budžeta lokalnih samouprava. MANS je u prethodnom periodu u više navrata upozoravao na, najblaže rečeno, čudan odnos državnih institucija prema ovoj kompaniji kada je u pitanju kontrola postupka javnih nabavki, ali i tužilaštvu podnosio veoma konkretne dokaze koji navode na sumnju da su pojednici državni funkcioneri zloupotrebljavali službeni položaj kako bi ovoj kompaniji pribavili korist.
Pored toga, prilično česte medijske špekulacije o tome da je sa kompanijom interesno povezan bivši ministar inostranih poslova i visoki funkcioner DPS-a, Milan Roćen, te da i tom “linijom” kompanija obezbjeđuje za sebe privilegovan položaj prilikom konkurisanja na javnim tenderima, dodatno motiviše javnost da bude detaljno upoznata kako se preko ove kompanije troši novac poreskih obveznika.
Bez obzira na sve to, Poreska uprava je odlučila da dio dokumentacije o Bemaxu sakrije od javnosti Crne Gore, što je takođe još jedan korak ka potpunom zatvaranju javnog registra kompanija i potpunom izmještanju postupka registracije i informisanja o radu kompanija u Crnoj Gori daleko od očiju javnosti.
Smatramo da ovakvo postupanje Poreske uprave ovu instituciju kvalifikuje kao saučesnika u prikrivanju krivičnih djela, konflikta interesa i drugog kršenja zakona, umjesto da ona u javnosti bude prepoznata kao prva linija odbrane javnog interesa od svih, pa i onih iz državne uprave, koji privatni interes žele da stave ispred javnog.
Dok Evropska Unija iz godine u godinu ponavlja kako Crnij Gori trebaju konkretnije i bolje finansijske istrage, Poreska uprava je odlučila da učini veliki korak nazad i zabranio pristup finansijskim podacima čak i onima koji imaju dovoljno volje i hrabrosti da se bave problemom korupcije i organizovanog kriminala u Crnoj Gori.
MANS još jednom poziva Poresku upravu da odmah prekine sa praksom prikrivanja podataka i informacija jer se pokazalo, na veoma konkretnim primjerima, da takva praksa može da odgovara samo onima koji imaju nešto da sakriju od javnosti, ali i od zakona.
Sakriva se i druga dokumentacija
Pored ovog slučaja, MANS je do sada zabilježio i brojne druge nepravilnosti u radu Poreske uprave kada je u pitanju dostavljanje informacija o kompanijama koje su registrovane u njenom registru. Tako smo do sada imali nekoliko slučajeva da su u Poreskoj upravi namjerno ukljanjali dokumenta iz omota spisa koja ukazuju na promjene vlasničke strukture, statusa kompanije, direktora i osnivača, te upisa osnovnog kapitala firme. Ovakva praksa je u potpunosti nezakonita i može značajno uticati na istraživanje konkretnih slučajeva korupcije i organizovanog kriminala.
Dejan Milovac
Direktor IstraŽivačkog centra MANS-a
