Birački spiskovi i duplo upisani birači i dalje ostavljaju ogroman prostor za zloupotrebe u predizbornom periodu, i omogućavaju uticaj na izborni rezultat i legitimitet izbora, pokazuje najnovija analiza biračkog spiska koji će se koristiti i na predstojećim izborima u Beranama a koju je uradio Monitoring program MANS-a.
Analizirajući centralni birački spisak MANS je utvrdio da on nije očišćen od duplikata kako su nakon prethodnih izbora tvrdili u nadležnim institucijama, te da i dalje postoji veliki prostor za sumnju da se takav birački spisak može zloupotrijebiti, što dodatno narušava ionako slano povjerenje javnosti u izborni proces.
- Tabelu sa duplikatima možete preuzeti OVDJE (PDF)
U nekoliko prethodnih izbornih ciklusa MANS je identifikovao na hiljade slučajeva potencijalnih neragularnosti u biračkom spisku, prvenstveno u dijelu postojanja duplikata i nezakonito upisanih ili lica koja su iz biračkog spiska brisana. Problem duplikata u biračkom spisku posebno je problematičan jer se u nekim slučajevima može raditi o licima koja su u posjedu duplih, nezakonito izdatih ličnih karata, kako bi mogla da glasaju više puta, ili o licima koja ni ne znaju da njihovi dvojnici postoje, a umjesto nepostojećih dvojnika glasaju neka druga lica, opet, sa lažnim ličnim kartama.
Brisanje potvrdilo postojanje duplikata
Takođe, postojanje duplikata na nekom od prethodnih izbora potvrđeno je činjenicom da su neka lica, na koja smo ranije ukazivali kao na moguće duplikate iz biračkog spiska u međuvremenu brisana. Tako je na primjer, nakon predsjedničkih izbora brisan jedan od dva Pavićević Radomira, oba rođena 10. oktobra 1929. godine u Podgorici nastanjeni u Ublima BB, sa pravom glasa na biračkom mjestu “Dom omladine Ubli”. Slično je i sa biračima duplikatima koji su u biračkom spisku bili za parlamentarne izbore, nakon čega je po jedan od njih brisan, što je slučaj sa dva Šanović Petra – na adresi Vasa Raičkovića 18, oba rođena 15. jula 1992. godine na Cetinju i oba su glasala na biračkom mjestu “JU Srednja stručna škola “I. Uskoković ” (M-Š) kao i dvije Šćekić Tijane, rođene 17. avgusta 1991. na Cetinju, koje žive u Donjoj Gorici a glasaju na biračkom mjestu “JPU Ljubica Popović “V.J. Bajka” D.Gorica (N-Š) i dvije Sijarić Adele iz Podgorice, obije rođene 25. avgusta 1993. godine u Beranama nastanjene na Karaburškom Polju BB koje su imale pravo glasa na biračkom mjestu “FAB “Plasal” (Vl. E. Škrijelj) Karaburško Polje”.
Ovogodišnja analiza je pokazala da u biračkom spisku postoji više lica sa identičnim ličnim podacima (isto ime i prezime, datum rođenja, adresu stanovanja), da glasaju na istom biračkom mjestu, a da im se razlikuje samo matični broj. Tako na primjer u Beranama postoje dva Rastoder Dževada, oba rođena 26. juna 1971. u Beranama, na adresi Savin Bor, a glasaju na biračkom mjestu “Savin Bor, Dašča Rijeka”. Slično je i sa Bijelim Poljem, gdje su u birački spisak upisana dva Gojačanin Marka, oba rođena 2. juna 1989. godine u Bijelom Polju i nastanjena u Lješnici a glasaju na biračkom mjestu “Lješnica 1”. I u Ulcinju postoje dvojica Elezović Nikola, oba rođena 29. aprila 1946 u Ulcinju, a adresi Gornji Štoj BB a glasaju na biračkom mjestu “OŠ “Štoj” A-J”, od čega je jedan Nikola dodat u birački spisak za predsjedničke izbore, kao i u Nikšiću gdje su u birački spisak upisane dvije Vujović Marijane, obije rođene 12. aprila 1995 u Nikšiću sa adresom Školska 1A i obije glasaju na biračkom mjestu “Lješnica-1”.
U biračkom spisku postoji više lice koja žive u istim opštinama i imaju veoma slične ostale lične podatke – ista imena i prezimena i iste datume rođenja, što su podaci koje je takođe potrebno provjeriti uoči predstojećih izbora kako bi se obezbijedilo da ne postoji ni minimum sumnje u ispravnost biračkog spiska. Tako na primjer, u Rožajama imamo dvojicu Murić Alija oba rođena 5. marta 1939. godineu Rožajama, od čega je jedan nastanjen u Dračenovcu a drugi u Jablanici BB a oba glasaju na BM Dračenovac. Slično je i sa dvije Radojević Milke iz Nikšića, obije rođene 16. januara 1951. godine od čega je jedna nastanjena na adresi “S. Burića 1” a druga na adresi “Sava Burića 1” i obije glasaju na BM “Dom MZ Bistrica, Ul. ll”.
Isto tako, u Beranama postoje dva Lutovac Zorana oba rođena u novembru 1956. godine, od čega jedan 19. a drugi 5. tog mjeseca. Oba Zorana nastanjena su u mjestu Dapsiće i glasaju na BM Dapsiće. Slično je i sa dva Đurišić Željka, oba rođena u februaru 1972. godine od čega jedan 1. a drugi 12. februara. Oba Željka žive u mjestu Babino BB i glasaju na BM Babino. Slično je i u Podgorici, gdje žive dvije dvije Savović Milice, obije rođene u oktobru 1992. godine od čega jedna 8. a druga 14. tog mjeseca. Obije Milice žive u Ratnih Veterana BB a glasaju na BM “MZ “Konik” Klub Penzionera (L-Š)”.
U Šavniku postoje dva Jakić Dragomira, oba rođena 1963. godine, od čega jedan 1.1. a drugi 1.10 te godine, koja glasaju na BM “Sala SO Šavnik”. Takođe, slično je i sa dvije Kuč Alme iz Rožaja, koje su rođene 1992. godine, od čega jedna 24.02 a druga 24.09 te godine. Obije Alme žive u mjestu Lučice i glasaju na MB istog imena.
I dalje veliki broj nepravilnosti koje postoje u biračkom spisku dokaz je da je usvajanje novog zakona u Parlamentu bilo neophodno, ali je problem što će primjena tog zakona otpočeti tek krajem ove godine, nakon lokalnih izbora. Naime, očigledno je da se prije primjene novog Zakona neće obzbijediti puna tačnost i ažurnost biračkog spiska, pa jedini način na koji se uočene nepravilnosti mogu otkloniti i dalje jeste podnošenje inicijativa za inspekcijski nadzor nad vođenjem biračkog spiska koji prema Zakonu sprovodi MUP.
Iako je će tek po novom zakonu nevladinim organizacijama biti data mogućnost da podnose incijative za provjeru tačnosti spiska, podsjećamo MUP da se inspekcijski nadzor može sprovoditi i po službenoj dužnosti te da već sada imaju puni pravni kapacitet da očiste birački spisak od svih neregularnosti i obezbijede da uoči beranskih ali i izbora u drzgim opštinama taj dokument bude što tačniji.
Ovo istraživanje je urađeno uz podršku Evropske Unije i Ministarstva inostranih poslova Švajcarske. Sadržaj istraživanja predstavlja mišljenje MANS-a i ne odražava stavove donatora.
