MANS je danas Specijalnom tužiocu za organizovani kriminal i korupciju podnio krivičnu prijavu protiv više NN lica iz Demokratske partije socijalista pod sumnjom da su tokom posljednih lokalnih izbora u Beranama teško prekšili Zakon o izboru poslanika i odbornika i počinili više krivičnih djela protiv izbornih prava.
Krivična prijava je podnijeta nakon što je Istraživački centar MANS-a došao u posjed dokumentacije koja je na dan beranskih izbora zaplijenjena u jednom od štabova DPS-a Berane. Sastavni dio te dokumentacije je činilo takozvano “uputstvo” koje je ditribuirano članovima opštinskih odbora iz DPS-a sa instrukcijama kako i kome da javljaju podatke o tome što se dešava na biračkim mjestu.
U kratkom uputstvu do kojeg je došao MANS se opisuje procedura za dojavu informacija o broju ukupno izašlih birača, kao i onih koji su glasali za DPS i utvrđuje dinamika javljanja na telefone u Opštinski odbor DPS-a Berana. Prvo javljanje je bilo zakazano odmah po otvaranju biračkih mjesta, zatim u 10, 12, 14, 16, 18 i 19 časova tokom izbornog dana. Posljednje javljanje je bilo zakazano nakon zatvaranja biračkog mjesta i brojanja svih glasačkih listića.
Pored rasporeda termina u kojima su članovi opštinskog odbora morali da javljaju podatke svoj centrali, u upustvu su navedeni i brojevi telefona na koje je to trebalo činiti i to 4 mobilna broja 067/820-270, 067/820-221, 067/820-442 i 067/820-330 i jedan fixni telefon 051 235 824.
Ovako sačinjeno uputstvo koje je podijeljeno aktivistima DPS-a u Beranama, prema kojem su oni dužni da svoju partiju u redovnim terminina obavještavaju o broju izašlih birača te partije na izborima suprotno je Ustavu i Zakonu o izboru odbornika i poslanika, a svi koji su učestvovali u kreiranju takve prakse su počinili krivična djela kažnjiva Krivičnim zakonikom Crne Gore
Naime, Ustav Crne Gore u članu 45 propisuje da su izbori slobodni i neposredni, a glasanje tajno što detaljno razrađuje i Zakon o izboru odbornika i poslanika, pa ne postoji način da DPS zna ko su građani koji su za tu partiju glasali na izborima, osim ukoliko nisu povrijedili Ustavi i Zakon i korišćenjem prinude natjerali građane da im tu informaciju daju nakon glasanja, ili ukoliko glas nije bio već kupljen prije samog izlaska na biračko mjesto. Svako prepoznavanje političke preferencije birača na samom biračkom mjestu predstavlja teško kršenje tajnosti glasanja i slobode opredjeljenja.
Pored toga, Zakon o izboru odbornika i poslanika članom 71a zabranjuje vođenje bilo kakve evidencije o biračima na dan glasanja i precizno propisuje da je “članovima biračkog odbora i licima koja prate rad organa za sprovođenje izbora za vrijeme glasanja zabranjeno na biračkom mjestu vođenje bilo kakve evidencije o biračima koji su glasali, kao i korišćenje kopije biračkog spiska ili bilo koje druge pomoćne evidencije o biračima.” Ovo u praksi znači da DPS ne smije imati bilo kakve informacije o tome ko je od građana, imenom i prezimenom, glasao već smije samo kao i druge partije imati broj ukupnih birača, na osnovu zvanične dokumentacije koju vodi birački odbor.
Naime, jedina evidencija koja jeste dozvoljena na tokom glasanja je ona koju zvanično vodi birački odbor, a to je izvod iz biračkog spiska kojeg građani potpisuju prilikom glasanja. Na osnovu te evidencije, birački odbor jedino smije obavijestiti nadležnu izbornu komisiju o ukupnom broju izašlih birača, bez ikakvih informacija o tome ko su lica koja su glasala i za koga su glasala.
Zbog svega navedenog, ne postoji zakonit način na osnovu kojeg DPS može da zna ko su imenom i prezimenom lica koja su glasala, a pogotovo ne ko je od tih lica glasao za vladajuću partiju.
Zakon o izboru odbornika i poslanika članom 115 propisuje novčanu ili zatvorsku kaznu do jedne godine za sva lica koja poslije obavljenih izbora pozove birača na odgovornost zbog glasanja ili zahtijeva od njega da kaže kako je glasao ili zašto nije glasao. Ukoliko ovo djelo učini član izborne komisije, biračkog odbora ili drugo lice u vršenju dužnosti u vezi sa izborima, kazniće isključivo zatvorom i to od tri mjeseca do tri godine.
Konačno, Krivični zakonik Crne Gore u članu 191. koji se odnosi na povredu tajnosti glasanja propisuje kaznu od novčane do šest mjeseci zatvora za onoga ko povrijedi tajnost glasanja, dok je kazna do dvije godine zatvora predviđena ako to učini član biračkog odbora.
Imajući u vidu da je uputstvo DPS-a koje je dato aktivistima na terenu suprotno crnogorskim pozitivnim propisima, te da direktno poziva na kršenje tajnosti glasanja, pozivamo tužilaštvo da hitno pokrene istragu protiv lica koja su partiji dostavljala ove informacije, ali i protiv lica koja su te informacije prikupljala. Crnogorsko tužilaštvo ima na raspolaganju niz mehanizama da utvrdi ko su sve lica koja su Zakon kršila, s obzirom da su brojevi telefona na koje je trebalo javljati prikupljene informacije sastavni dio uputstva DPS-a.
MANS
