Najnoviji izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori donosi prilično zabrinjavajuću sliku o svojevrsnom trijumfu partijskih interesa nad procesom EU integracija i kontinuiranoj nespremnosti našeg sistema da odgovori na ključne zahtjeve u tom procesu.
Punu deceniju od otvaranja pregovaračnih poglavlja koja se odnose na pravosuđe i vladavinu prava, Crna Gora i dalje dobija poražavajuće ocjene kada je u pitanju borba protiv korupcije, kao jednog od najvećih izazova u procesu pridruživanja.
Tako se i ove godine upozorava da je korupcija, ukjučujući i onu na visokom nivou, svepristuna u mnogim oblastima, pa i u državnim strukturama, ali i podsjeća da Crna Gora nije uspjela da značajno unaprijedi antikorupcijski zakonski okvir i uskladi ga sa onim što su standadi Evropske unije.
MANS na ovaj problem u kontinuitetu ukazuje, upozoravajući na činjenicu da od smjene vlasti 2020. godine, nijedan saziv parlamenta ili vlade, nije donio suštinske promjene kada je u pitanju antikorupcijska reforma. Tako se i u samom izvještaju Evropske komisije konstatuje da i dalje potreban rad na zakonima poput Zakona o spječavanju korupcije, Zakona o finansiranju političkih partija, Zakona o oduzimanju imovine stečene kriminalom ali i Zakona o slobodnom pristupu informacijama, te da je potrebno donijeti sveobuhvatnu antikorupcijsku strategiju.
Potpuni trijumf partijskih interesa nad procesom integracija je vidljiv i u zamjerkama iz Izvještaja po pitanju nedostatka ključnih pravosudnih reformi, ali i u istrajnošču crnogorske vlade i parlamenta na usvajanju zakona i rješenja koja su suprotna preporukama Evropske unije i Venecijanske komisje.
Analiza ovakvog postupanja pokazala je da se u najvećem broju slučajeva radilo o zakonskim rješenjima koja su istovremeno bila i protivustavna, ali sa druge strane u potpunosti usklađena sa onim što su u tom momentu bili interesi političkih partija.
Kada je u pitanju rad institucija zaduženih za borbu protiv korupcije, ponovljenje su zamjerke koje se odnose na rad pravosuđa koje i dalje paralisano brojnim problemima koji dovode u pitanje njegov kredibilitet i profesionalnost.
Evropska komisija se ponovo osvrnula i da rad Agencije za sprječavanje korupcije i konstatovala takozvani “napredan u kvantitetu”, međutim i istovremeno ponovila preporuke od ranije da ova institucija mora dalje raditi na unaprijeđenju nepristrasnosti, nezavisnosti, proaktivnosti i odgovornosti u radu. Dalje se takođe navodi potreba da se unaprijedi neselektnivnost u postupanju, te kvalitet odluka koje donosi Agencija.
U ovogodišnjem izvještaju Evropska komisija je pohvalila rad Specijalnog državnog tužilaštva po pitanju borbe protiv organizovanog kriminala, ali i upozorila na nedostatak zaokruženih postupaka u ovoj oblasti, odnosno pravosnažnih presuda u oblastima šverca cigareta, pranja novca, trgovine ljudima i cyber kriminala.
Kada je u pitanju šverc cigareta, Evropska komisija umnogome demantuje stavove koje smo imali prilike da čujemo od strane premijera i ministra policije i konstatuje da su “izazovi koji se odnose na šverc cigareta preko Luke Bar samo djelimično adresirani, te da je potreban detaljniji monitoring i nastavak postupka suzbijanja šverca”.
U tom smislu, Crnoj Gori se preporučuje da uloži dodatni napor na osnaživanju svih institucija koje su uključene u proces suzbijanja šverca cigareta, ali i inteziviranje rada kompletnog pravosudnog aparata kako bi se neutralizovale kriminalne mreže i unaprijedili rezultati u vidu konačnih presuda i konfiskacije koristi stečene kriminalom.
Sa druge strane, izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori dosta jasnije nego ranijih godina, sa mnogo direktnijim rječnikom, ukazuje na ono što su očekivanja na putu evropskih integracija.
Kao takav ovaj izvještaj može predstavljati, ukoliko bude ozbiljno shvaćen, odličnu mapu puta za novu izvršnu i zakonodavnu vlast, ali i prvi test političke volje da partijske interese podrede nespornom interesu građana Crne Gore da konačno postanu dio evropske porodice.
MANS
