Najznačajniju pomorsku kompaniju „Kontejnerski terminal i generalni tereti“, koja se nalazi u Baru i bavi se pretovarom kontejnerskih i generalnih tereta, Vlada Crne Gore prodala je turskom investitoru znatno ispod njene stvarne vrijednosti.
Studija slučaja prikazuje sve elemente štetnosti privatizacionog aranžmana između Vlade i inostranog kupca, te niz kršenja crnogorskih zakona, kojima je Vlada pribjegla kako bi izašla u susret investitoru. Istovremeno, studija pokazuje da je bilo ekonomski neopravdano prodati kompaniju koja ima perspektivu za uspješno poslovanje i tako se odreći vrijednog resursa na štetu javnog interesa.
II: NASTANAK KOMPANIJE 2009. GODINE: Vlada Crne Gore odlučila se u martu 2008. godine za restrukturiranje „Luke Bar“,[1] najznačajnije pomorske luke u zemlji, koja je zapošljavala oko 1,4 hiljade radnika, kako bi obezbijedila njenu lakšu privatizaciju. Prvobitna Vladina namjera podrazumijevala je da u okviru jedinstvenog preduzeća „Luka Bar“ ostanu kontejnerski terminal, kao i terminali za generalne i rasute terete, dok bi istovremeno bilo formirano pet sitnijih, zavisnih preduzeća, koja bi obavljala servisne lučke djelatnosti na terminalima.[2] U narednoj fazi zavisna preduzeća bila bi u potpunosti privatizovana, a država bi zatim prodala svoj većinski paket akcija u „Luci Bar“.
Međutim, godinu kasnije Vlada je odustala od tog plana, uz obrazloženje da je globalna ekonomska kriza uticala na smanjenje obima pretovara u „Luci Bar“, te da bi međusobno obračunavanje poreza na dodatu vrijednost između novoformiranih i postojećeg društva opteretilo njihov finansijski položaj. Stoga je odlučila da iz sastava „Luke Bar“ izdvoji posebno preduzeće pod nazivom „Kontejnerski terminal i generalni tereti“, koje bi se bavilo pretovarom kontejnerskih i generalnih tereta.[3]
Uoči izdvajanja firme, ukupni akcionarski kapital „Luke Bar“ iznosio je 133.958.144 eura, dok je nominalna vrijednost akcije bila 2,3 eura. Najveći vlasnik bila je država sa 54 odsto kapitala, zatim građani sa 23,2 odsto, radnici „Luke Bar“ posjedovali su 9,2 odsto, privatizacioni fondovi 8,8 odsto i pravna lica 4,2 odsto kapitala.[4] Nova firma „Kontejnerski terminal i generalni tereti“ zvanično je registrovana u septembru 2009. godine, sa akcionarskim kapitalom od 65.196.596 eura (nominalna vrijednost akcije utvrđena je na 1,1 euro) i sa 1.109 zaposlenih.[5]
Kompletnu studiju možete preuzeti OVDJE (PDF)
[1] Program restrukturiranja Luke Bar iz marta 2008. godine
[2] Predlog uslova i načina odvajanja uz osnivanje novog društva, iz juna 2009. godine
[3] Zaključak Vlade Crne Gore broj 03-3086, od dana 10. aprila 2008. godine
[4] Odluka Odbora direktora AD „Luka Bar“ broj 0D/LXIV-5 od dana 27. juna 2009. godine, Odluka Odbora direktora broj 0D/LXIV-2 od dana 27. juna 2009. godine
[5] Rješenje o restrukturiranju odvajanjem uz osnivanje novog društva broj 02/3e-30/2-09 od dana 04. septembra 2009. godine
