Zbog osnovane sumnje da se u biračkom spisku nalazi skoro 25.000 dvostrukih birača, umrlih i drugih lica koja nemaju pravo glasa, MANS će danas podnijeti krivičnu prijavu protiv nadležnih ministara i njihovih pomoćnika.
Pored ranije iznijetih primjera koji se odnose na preko 14.000 mogućih dvojnika koji glasaju na jednom ili više biračkih mjesta, u finalnoj verziji biračkog spiska ima preko 10.000 birača starijih od 60 godina više nego građana, za mnoge pojedince MANS je utvrdio da nisu među živima iako i dalje imaju biračko pravo, a mnogi od njih su tek nedavno upisani u CBS iako su rođeni u Crnoj Gori.
U odnosu na prethodnu verziju, iz finalnog biračkog spiska je izbrisano oko 500 lica starijih od 60 godina, čime su nadležni potvrdili da je bilo mrtvih birača upisanih u prethodnu verziju CBS-a, ali u znatno manjem obimu nego što su prisutni.
Naime, u CBS-u se sada nalazi preko 5,800 lica starijih od 60 godina više nego u popisu izvršenom 2011. godine. Pored toga, statistički podaci Monstata za period od 2007. do 2010. godine pokazuju da u kategoriji lica starijih od 60 godina, svake godine umire preko 4,500 lica. Podaci za kompletnu 2011. godinu nisu dostupni, ali na osnovu mjesečnih podataka koje je Monstat do sada objavio, evidentno je da nema značajnijih promjena stope mortaliteta. To znači da je, u odnosu na period kada je izvršen popis, u proteklih nešto više od godinu dana, iz CBS-a moralo biti izbrisano bar 4,500 lica koja su preminula u poslednjoj godini.
Tabela: Broj umrlih lica, po starosnim grupama
Starost
Broj umrlih po godinama
Prosjek broja umrlih u toku jedne godine
2007
2008
2009
2010
60-64
381
382
418
438
405
65-69
677
582
591
484
584
70-74
914
899
900
859
893
75-79
1054
983
1033
986
1,014
80-84
954
932
1015
965
967
85 i više
825
802
750
820
799
UKUPNO
4805
4580
4707
4552
4661
(Izvor: MONSTAT, Statistički godišnjaci, Odsjek statistike demografije i popisa stanovništva)
Pošto nam nije omogućen uvid u matičnu knjigu umrlih, MANS je na osnovu prijava građana i metodom slučajnog uzorka otkrio brojne primjere lica koja su preminula, a i dalje se nalaze u biračkom spisku.
Na osnovu podataka iz smrtovnica objavljenih u toku ove godine, MANS je utvrdio brojne primjere koji pokazuju da lica koja su preminula i dalje imaju biračko pravo, iako su nadležni organi tvrdili da su izbrisali sva lica koja su umrla prije septembra ove godine.
Na primjer, Ćipranić Miloš, preminuo u julu ove godine u 103. godini i sahranjen je na mjesnom groblju u Liverovićima, a i dalje je u biračkom spisku i ima pravo glasa u domu MZ Liverovići.
Kankaraš Jela rođena 1917 godine je preminula sredinom juna u Straševini, a i dalje je u biračkom spisku sa adresom u Straševini, u Nikšiću.
Čogurić Budimir je krajem maja preminuo u 92. godini, sahranjen na groblju u Grnčarevu, a i dalje je u biračkom spisku, sa adresom Grnčarevo, Bijelo Polje,
Ivanišević Jovanka je u maju preminula u 87. godini i sahranjena je na Cetinju, a i dalje u tom gradu ima pravo glasa. Slični su i primjeri Radević Ljubinke preminule u istoj godini i sahranjene na Bioču, koja i dalje ima pravo glasa u Podgorici, kao i Pajević Rade koja je sahranjena u Strojtanici, a i dalje ima pravo glasa u Bijelom Polju, dok joj je kao adresa takođe navedena Strojtanica.
Milijana Kastratović iz Berana je još u februaru preminula u 85. godini i sahranjena na seoskom groblju Budimlji, a i dalje je u biračkom spisku sa istom adresom.
U biračkom spisku je i dalje i Ljubica Mijović, umrla u maju, u 83. godini, a sahranjena je u selu Liješta koje je navedeno kao adresa birača. U istom selu je sahranjena i godinu dana mlađa Vidra Mijović koja je i dalje u biračkom spisku sa istom adresom.
U 83. godini je umrla i Desanka Vujačić koja je sahranjena u Golubovcima, a i dalje se nalazi u biračkom spisku sa adresom Golubovci.
Jovanka Ćosović koja je umrla u 82. godini i sahranjena na Žabljaku i dalje ima biračko pravo u tom gradu.
Umrla je i Kljajević Granica u 82. godini i sahranjena na groblju na Kovrenu, a i dalje se nalazi u spisku birača iz Bijelog Polja sa adresom Kovren.
Vukosava Ratković je umrla u 80. godini i sahranjena u selu Bašča, u Rožajama, a i dalje je u biračkom spisku sa istom adresom.
Da i u Šavniku ima takvih primjera potvrđuje Striković Anka koja je umrla u 76. godini i sahranjena je u selu Donja Bijela, a nalazi se u biračkom spisku upravo sa tom adresom.
Na Cetinju je u 72. godini umrla Stanojević Njegosava koja je sahranjena u selu Velestovo, a i dalje ima pravo glasa i kao adresa joj je navedeno isto selo.
Primjera ima i u Plužinama gdje je Radović Jelenka koja je umrla u 71. godini i sahranjena u selu Mratinje, i dalje u biračkom spisku sa upravo tom adresom.
Ima i primjera iz drugih gradova i to čak i mlađih lica koja su preminula, a i dalje se nalaze u biračkom spisku. Ipak, tačna evidencija se može utvrditi samo poređenjem biračkog spiska sa knjigom umrlih što nadležni organi uporno izbjegavaju da učine, dok suprotno Zakonu o biračkim spiskovima brane političkim partijama da izvrše uvid u te podatke.
Zato tražimo da nadležni omoguće javnu kontrolu matičnih knjiga umrlih, ali i uvid u podatke o izdavanju novih ličnih karata pred same izbore, posebno u vezi sa slučajevima lica sa dvostrukim identitetom, al ii veoma starih lica koja se tek sada upisuju u biračke spiskove.
Naime, postoje mnogi primjeri veoma starih lica koja su rođena u Crnoj Gori, a nisu imala pravo glasa prema biračkom spisku korištenom za prošle izbore, već su tek nedavno upisana.
Najstariji građani koji su tek sada upisani u birački spisak, iako ih nije bilo u CBS-u korišćenom na prethodnim izborima su 92-godišnji Mitar Janković iz Kolašina i Hatidža Ličina iz Rožaja, kao i 90-godišnja Gospava Krtolica iz Nikšića, svi rođeni u Crnoj Gori.
Pojava naknadnog upisivanja birača je primijetna u svim opštinama. Samo u Podgorici su u poslednje tri godine upisivane na desetine birača starijih od sedamdeset godina, svi rođeni u Crnoj Gori, a nisu bili u biračkom spisku korišćenom za prošle izbore. Tako je upisana 85-godišnja Đoljević Preka, 84-godišnji Bojaj Nuo i Djeković Tona, 83-godišnji Nikaj Nikola i Lončar Milovan, 82-godišnji Viljević Filje, Đurić Milka i Radanović Vladimir, kao i Jelušić Plana i Kraljević Desanka sa po 81 godinom, Kaljević Aga i Mernacaj Age sa po 80 godina i mnogi drugi primjeri.
U Budvi će na ovim parlamentarnim izborima pravo glasa imati i Kovač Gospava sa 87 godina, kao i Stijepčević Danica, sa godinom manje, Kusovac Đorđe (82), Pavićević Ivo (80) i mnogi drugi koji na prethodnim izborima nisu imali pravo glasa, jer nisu bili upisani u birački spisak.
Novo upisani građani Berana u birački spisak, i to oni iz najstarijeg dijela populacije su Čivović Ankuša i Osmanović Delva sa po 85 godina, Ojdanić Jovan od 83, Koprčina Natalija (81) i Mirčić Stevka (80) i mnogi drugi. Novi birači u Bijelom Polju su nešto mlađi od beranaca, Mušović Alta od 75, Femić Stanojka od 73 i Jaćimović Vuk od 71 godinu su nedavno upisani u birački spisak.
U Danilovgradu su nedavno upisani Stanišić Jole od 83 godine, Čobeljić Jovan od 82 i Braletić Grujica sa 81 godinom, a na Cetinju, po istom principu glasaće i Mićković Anka od 75 godina.
Iako ih u evidenciji birača za parlamentarne izbore održane 2009. godine nije bilo, u birački spisak za ove izbore u opštini Herceg-Novi upisani su Olga Ogurlić stara 88 godina, Veselin Čađenović star 82 godine, 80-ogodišnji Vladimir Malović i mnogi drugi najstariji sugrađani koji nisu bili upisan u spisak za prošle izbore.
U opštini Kolašin su tek nedavno u birački spisak upisani Radmila Lakićević koja ima 81 godinu, Mileta Raščanin od 79 godina, Gospava Miranović i Žarko Vlahović od po 78 godina i mnogi drugi, a u Kotoru su upisivani još stariji, kao što je Mara Ivetić stara 88 godina, Petar Janjić od 82, Veljko Subotić od 80 i drugi.
Da se u mnogim opštinama iznenada pojavio “sindrom” upisivanja starijih lica u birački spisak potvrđuje primjer opštine Nikšić. Tako su u birački spisak u ovoj opštini nedavno upisani 89-godišnja Milica Babić, Dušan Lalatović od 84 godine, kao i Milan Vuković i Nedjeljko Bošković, stari po 78 godina i mnogi drugi.
U odnosu na birački spisak prethodnih izbora, izmjene imamo i u opštini Mojkovac gdje su u novijem periodu upisani Sekulić Vujadin, star 74 godine, Radmila Čobeljić od 71 godine i godinu dana mlađi Vojislav Božović. Situacija se ne razlikuje ni u Plavu, gdje su tek nedavno upisani Milena Jokić stara 82 godine, Remzija Muratagić od 79 godina, Hakija Bektešević od 78 godina i mnogi drugi.
Nedavno su u Pljevljima sa pravom glasa u birački spisak upisani Vida Ostojić stara 85 godina, Nezaheta Harbić od 83 godine, Velika Gošić i Miluša Ostojić, obje stare po 79 godina i brojni drugi stariji sugrađani kojih nije bilo u prethodnom biračkom spisku. I Plužine su nedavno obogatile birački spisak starijim žiteljima, kao što je 86-ogodišnji Dragoljub Delić, Milenka Tadić stara 77 godina i godinu dana mlađa Zorka Dubljević.
Poredeći centralni spisak sadašnje evidancije birača i evidancije birača iz 2009. godine, MANS je primijetio da su u birački spisak u Rožajama tek skoro upisani Redžep Ljaić, koji ima 84 godine i Šajka Ljaić od 82 godine, Ibrović Bada od 79, godinu dana mlađa Dautović Zeća i mnogi drugi stariji sugrađani.
U opštini Tivat je nedavno upisan Đorđije Durutović od 85 godina, a ista situacija je i sa njegovom sugrađankom, Divnom Neradović, starom 83 godinei Komnenić Petricom, starom 80 godina i mnogim drugim. Slično je is a Žabljakom gdje su nedovno upisane Stanojka Dakić, stara 85 godina, Dobrinka Bojović, stara 76 godina i drugi.
Na primjere iz Ulcinja, Bara i Andrijevice MANS je ukazao u prethodnom period i oni su zadržani i u konačnoj verziji biračkog spiska.
Na osnovu više hiljada konkretnih primjera osnovano sumnjamo da su umrla lica zadržana u biračkom spisku sa ciljem da njihovi podaci budu korišteni za takozvane “sigurne glasove” i uticaj na rezultat izbora. Ovo posebno stoga što većina tih lica imaju stare lične karte koje se mogu lako falsifikovati i na kojima su veoma stare fotografije, što olakšava zamjenu identiteta i glasanje drugih pojedinaca u ime pokojnika.
Zato MANS danas podnosi krivičnu prijavu protiv ministra Ivana Brajovića i njegovog pomoćnika Abida Crnovršanina, kao i ministra Vujice Lazovića i njegovog pomoćnika Radula Novovića zbog osnovane sumnje da su kao saizvršioci i u sprezi sa drugim nepoznatim licima izvršili krivična djela sastavljanje netačnih biračkih spiskova i zloupotreba službenog položaja radi uticaja na rezultate izbora i omogućavanja ostanka na vlasti političkih partija kojima pripadaju, odnosno Demokratske partije socijalista i Socijaldemokratske partije.
Lazović, Brajović , Crnovršanin i Novović su, kao odgovorna lica u Ministarstvu za informaciono društvo i telekomunikacije i Ministarstvu unutrašnjih poslova i javne uprave, omogućili sačinjavanje netačnih biračkih spiskova, a zatim i zloupotrijebili službeni položaj i nevršenjem službene dužnosti i nepokretanjem upravnog i inspekcijskog nadzora nijesu preduzeli radnje na koje su bili obavezni u cilju ispravke netačnih podataka u Centralnom biračkom spisku, iako su znali za postojanje netačnih podataka. Iako im je na netačne podatke konkretno ukazano, oni su bez provjere, a u cilju prikrivanja krivičnih djela, saopštavali da netačni podaci koji su im predstavljeni ne postoje i kao takve ih zadržali i u finalnom biračkom spisku.
MANS ne očekuje da će aktuelni Vrhovni državni tužilac na koga izvršna vlast ima direktan uticaj, nepristrasno utvrditi odgovornost pojedinaca za krivična djela političke korupcije, ali ćemo pripremiti dokaze za nekog novog, profesionalnog i stručnog tužioca koji će doći.
Utvrđene nepravilnosti MANS će objaviti u vidu posebnog izvještaja koji će biti dostavljen i svim međunarodnim faktorima.
