Mjesec dana uoči prošlogodišnjih parlamentarnih izbora, Ministarstvo ekonomije podijelilo je 5.100 paketa životnih namirnica stanovnicima Rožaja i Gusinja, a informaciju o tome proglasilo tajnom. Vrijednost paketa koja je tom prilikom distribuirana građanima iznosila je blizu 280.000 eura sa PDV-om, a iznos je isplaćen iz budžetske rezerve.
Pod izgovorom pandemije koronavirusa, cijeli posao završen je u svega nekoliko dana. Ministarstvo ekonomije je, međutim, našlo vremena da dokumentaciju proglasi tajnom. Sadašnje Ministarstvo ekonomskog razvoja je sa informacije dostavljene Vladi tek nedavno skinulo oznaku tajnosti, koju je novinar „Vijesti“ potom pribavio putem Zakona o slobodnom pristupu informacijama (SPI). Međutim, ni ta informacija ne sadrži podatke o tome kako je uoči posljednih parlamentarnih izbora dijeljena pomoć ugroženim porodicama.
Tadašnja ministarka ekonomije Dragica Sekulić već dva mjeseca ne odgovara na pitanja „Vijesti“ zašto su konkretno odabrane opštine Rožaje i Gusinje, te od koga je stigla molba za isporuku paketa sa životnim namirnicama. U dokumentu bivšeg Ministarstva ekonomije sa koga je skinuta oznaka tajnosti samo navodi da se “javila potreba za pružanjem pomoći”, ali bez konkretne informacije na osnovu čije procjene ili zahtjeva.
Dragica Sekulić
Sekulić je 23. jula prošle godine donijela rješenje o imenovanju tročlane komisije, čiji je zadatak bio da pripremi tender, vidi se iz dokumentacije koju je Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) dobila po Zakonu o SPI-u. Već sjutradan bila je spremna dokumentacija za nabavku 5.100 paketa sa procijenjenom vrijednošću od 230.000 eura bez PDV-a. U paketima je trebalo da se nađu brašno, šećer, kafa, ulje, orasi, suvo voće, suvi kvasac, pirinač, suva govedina i sudžuk. Tender je sproveden po hitnom postupku i bez objavljivanja poziva za nadmetanje.
I POMOĆ OZNAČENA STEPENOM TAJNOSTI
Od velikih trgovinskih lanaca kojima je Sekulićkin resor dostavio tendersku dokumentaciju, najjeftiniju ponudu tada daje „Hard Discount Laković“, koji će sa Ministarstvom ekonomije četiri dana kasnije potpisati ugovor vrijedan 271.222 eura, sa PDV-om. „HDL“ se ugovorom obavezao da će isporučiti pakete u Rožaje i Gusinje u roku od tri dana od potpisivanja ugovora, ali bez navođenja tačne adrese na koju je potrebno isporučiti namirnice.
Informacija o pomoći najugroženijim kategorijama stanovništva u opštinama Rožaje i Gusinje potom je dostavljena Vladi Crne Gore, sa oznakom „INTERNO“, sa predlogom da Vlada istu usvoji, i da zaduži Ministarstvo finansija da iznos od 228.590,16 eura (bez PDV-a) isplati iz budžetske rezerve.
„Paketi će biti podijeljeni korisnicima materijalnog obezbjeđenja, korisnicima dodatka za njegu i pomoć, kao i korisnicima lične invalidnine, preko Centra za socijalni rad. Paketi će biti podijeljeni i penzionerima sa najnižim penzijama, preko Udruženja penzionera, kao i licima odnosno porodicama koje se nalaze u samoizolaciji. Raspodjela paketa po utvrđenim kategorijama počeće 28. jula, na adresu korisnika, preko Centra za socijalni rad, Udruženja penzionera i navedenih opština“, navodi se u saopštenju sa sajta Vlade Crne Gore.
Rožaje je u tom trenutku bilo četvrta opština po broju aktivnih slučajeva sa 120 zaraženih, a Gusinje deset mjesta niže sa 13 zaraženih, pokazuju zvanični podaci Instituta za javno zdravlje. Prethodno, Nacionalno koordinaciono tijelo za zarazne bolesti (NKT) donijelo je odluku o ublažavanju mjera za ove dvije opštine.
U trenutku kada je podijeljeno 5.100 paketa, prema posljednim zvaničnim podacima, u obije opštine bilo je oko 6.600 domaćinstava, što znači da je pomoć, ukoliko je svaka porodica dobila po jedan paket, dobilo skoro 80% domaćinstava.
KO JE TRAŽIO POMOĆ MINISTARSTVA EKONOMIJE?
„Opština Rožaje nije podnosila zahtjeve za pomoć Ministartvu ekonomije. Takođe, nije bilo direktne pomoći od Ministarstva ekonomije,“ rečeno je „Vijestima“ iz službe predsjednika Opštine Rahmana Husovića. Iz Opštine Gusinje, takođe za „Vijesti“ kažu da nisu dobijali pomoć od ministarstava.
Iz rožajskog Centra za socijalni rad su uputili novinara na izvještaj o radu za prošlu godinu, u kojem se ne pominju ni paketi ni pomoć Ministarstva ekonomije. „Što se tiče drugih pomoći, ovaj Centar nije tražio pomoć Vladinih institucija“, dodaje se u odgovoru.
Sa druge strane, Crvenom krstu Crne Gore potvrđuju da su pomogli distribuciju paketa pomoći za domaćinstava iz te opštine.
„Kada je u pitanju podjela pomoći u Rožajama, kolege iz Opštinske organizacije Rožaje su krajem jula, na zahtjev Udruženja penzionera Rožaje, pomogli distribuciju pomoći starijim licima. Volonteri Crvenog krsta Rožaje podržali su i bili angažovani na podjeli pomenute pomoći osobama u samoizolaciji, kao i starijim osobama na području njihove opštine“, navodi se u odgovoru dostavljenom „Vijestima“.
Direktorica Centra za socijalni rad za opštine Plav i Gusinje Branka Đukić kazala je da su od Vlade dobili na raspolaganje „456 humanitarnih paketa hrane i suhomesnatog programa za raspodjelu“ i da su oni podijeljeni 4. avgusta. Pojasnila je da su oni bili namijenjeni za korisnike materijalnog obezbeđenja porodice, dodatka za njegu i pomoć drugog lica, lične invalidnine, porodičnog smještaja-hraniteljstvo, porodicama koje se nalaze u samoizolaciji usljed pandemije i penzionere sa najnižom penzijom. „Prilikom dodjele paketa, vodili smo računa da korisnici prime paket po jednom osnovu da bi se obuhvatio veći broj porodica koje se nalaze u stanju socijalne potrebe“, dodala je ona. Ostaje nejasno kako su podijeljeni preostali paketi pomoći, a situaciju nije osvijetlilo ni to što je sadašnje Ministarstvo ekonomskog razvoja skinulo oznaku tajnosti sa dokumenta.
Autor: Miloš Rudović
Ovaj tekst je izrađen u okviru projekta „Podrška istraživačkom novinarstvu u Crnoj Gori“, koji sprovodi NVO MANS uz finansijsku podršku Ambasade SAD u Podgorici kroz Program podrške profesionalizaciji medija za 2020. godinu. Mišljenja, nalazi, zaključci ili preporuke koji su ovdje izneseni su stav autora i ne odražavaju nužno stav Stejt departmenta/Vlade SAD.
Informacija bez osnova označena sa INTERNO
Informacija o nabavci pomoći za domaćinstva ugrožena pandemijom korona virusa i načinu plaćanja blizu 280.000 eura iz budžetske rezerve je odlukom Ministarstva ekonomije dobila oznaku INTERNO. Ova informacija je sadržala podatke o iznosu sredstava koja su bila opredjeljena iz državnog budžeta, kao i podatak da je javna nabavka bila organizovana po hitnom postupku i bez javnog oglasa.
Osnov za određivanje stepena tajnosti podatka predstavlja sadržaj tajnog podatka i njegov značaj za bezbjednost i odbranu, vanjsku, monetarnu i ekonomsku politiku Crne Gore. Zakonom je propisano da se stepen “INTERNO” određuje za podatke čijim bi otkrivanjem nastupile štetne posljedice za ostvarivanje funkcije organa.
