Zaključivanje Ugovora o prenosu akcija nikšićke Željezare između dvije off shore kompanije, MNSS i MNSS BV je suštinski predstavljalo novu privatizaciju Željezare, kojom je ministar Branko Vujović garantovao novom vlasniku da se na njega neće odnositi crnogorski zakoni i kojim se Vlada u potpunosti odrekla svih potraživanja prema MNSS nastalih zbog očiglednog kršenja ugovora o privatizaciji.
Prema zvaničnoj dokumentaciji, Vlada je 25. januara 2008. godine, bez održavanja sjednice, prihvatila da MNSS prenese akcije Željezare na MNSS BV.
Ugovor o prenosu akcija je potpisan 28. februara 2008. godine između MNSS i MNSS BV, kao i predstavnika Vlade i fondova. U ime Vlade i Države, ugovor je potpisao ministar Branko Vujović.
U tom ugovoru se navodi da ukoliko njegovo zaključivanje podrazumijeva organizovanje javnog tendera ili povlači druge vrste obaveza koje su propisane crnogorskim zakonima, Vlada se obavezuje da će kako ona, tako i regulatori u potpunosti odbiti takve uslove ili obaveze.
Svojim potpisom na takvom dokumentu, ministar Vujović garantuje vlasniku Željezare da se na njega neće odnositi zakoni koji regulišu pitanje privatizacije, dok istovremeno preuzima obavezu da utiče na regulatore, u ovom slučaju Komisiju za hartije od vrijednosti, što predstavlja kršenje ustavnih ovlašćenja izvršne vlasti. Naime, regulatori su, prema zakonu nezavisni, i nadzor nad njihovim radom vrši skupština, pa je ugovor kojim Vlada u ime regulatora garantuje da će odluka biti donešena u korist MNSS BV-a očigedno nezakonit.
U ugovoru se takođe navodi da se predstavnici Vlade i državnih fondova „neopozivo, bezuslovno i u potpunosti odriču bilo kakvih potraživanja, tužbi ili sporova sa prethodnim ili novim vlasnikom do kojih je moglo doći zbog kršenja ugovora ili drugih obaveza po osnovu privatizacije koji su navedeni u posebnom aneksu“. U tom aneksu je navedeno da je MNSS prethodno prekršio investicioni i socijalni program, kao i niz drugih obaveza iz ugovora o privatizaciji.
U Aneksu se zaključuje da MNSS nije investirao pun iznos obaveznih kapitalnih investicija predviđenih za prvu godinu, niti uplatio 800.000 eura za rješavanje stambenih pitanja radnika. MNSS nije imenovao revizora koji je trebao da izradi mišljenje o ulaganjima u prvom investicionom periodu, nije deponovao 20 miliona eura za drugi investicioni period, niti je nezavisni revizor utvrdio vrijednost radnog kapitala kako bi se odredilo da li je veći od dugova, pa se eventualna razlika isplatila Vladi.
Država je ovim izgubila značajna sredstva koja je MNSS trebao da uplati u budžet, jer ugovor o privatizaciji predviđa niz kazni u slučaju kršenja tih odredbi. Ugovorom se predviđa da MNSS dnevno plaća 0.05% iznosa koji je trebao investirati ukoliko investicije kasne više od dva mjeseca, a po 500 eura dnevno, za svaki dan kašnjenja u slučaju nedostavljanja izvještaja revizora kao i kašnjenja sa uplaćivanjem sredstava za stambena pitanja zaposlenih.
Prema ugovoru, Vlada može jednostrano raskinuti ugovor ukoliko kupac na vrijeme ne obezbijedi činidbene garancije ili kasni sa uplatom sredstava za bilo koji od investicionih perioda. U trenutku kada je MNSS prenio sredstva na MNSS BV, već su bile prekršene odredbe koje predstavljaju uslov za jednostrani raskid ugovora, jer se u samom aneksu ugovora o prenosu akcija navodi da MNSS nije deponovao 20 miliona eura za drugi investicioni period.
S obzirom da je ugovor o prenosu akcija na MNSS BV zaključen početkom 2008. godine, apsurdno bi bilo tvrditi da su takvi ustupci MNSS-u učinjeni zbog finansijske krize i da se država odrekla kako značajnih sredstava po osnovu kazni zbog kršenja ugovora, tako i prilike da obezbijedi dodatna sredstva kroz arbitražu. Umjesto toga, dozvoljena je prodaja Željezare između dvije off shore firme koje očigledno nisu strateški partneri, već kompanije sa spornim vlasničkom strukturom, diskutabilnim adresama i virtuelnim kancelarijama.
Vanja Ćalović
izvršni direktor
