Finansiranje izbornih kampanja je odavno predmet afera koje izazivaju političke krize u Crnoj Gori. I važeći Zakon o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja je usvojen kao odgovor na krizu izazvanu aferom “Snimak” koja se odnosila na predizborne zloupotrebe javnih fondova od strane vladajuće partije. Nakon izmjena zakona, formirana je Vlada izbornog povjerenja čiji zadatak je bio da obezbijedi veću kontrolu upotrebe državnih resursa uoči parlamentarnih izbora održanih 2016. godine.
Na dan održavanja tih izbora iznesene su optužbe protiv opozicionog subjekta koje se, između ostaloga, odnose na finansiranje iz inostranstva. I ta afera je izazvala političku krizu, a sudski postupci su i dalje u toku.
U međuvremenu, uoči svakih izbora mediji i civilno društvo su objavljivali podatke o raznim nezakonitostima u finansiranju izbornih kampanja vladajuće partije. Te optužbe su kulminirale u okviru nedavno objavljene afere “Koverat” koja se odnosi na neprijavljene donacije za izbornu kampanju.
I ta afera je izazvala političku krizu koja je i dalje aktuelna. U trenutku izrade ove publikacije, u Skupštini postoji poseban odbor zadužen za izradu novog zakonodavstva, ali opozicija je, uglavnom, u bojkotu, i ne učestvuje u radu tog tijela. Međutim, svi akteri se slažu da je neophodno izmijeniti zakonsku regulativu. Poseban problem predstavlja kontrola i nadzor nad sprovođenjem zakona za koji je zadužena Agencija za sprječavanje korupcije, koja je percipirana kao pristrasna i naklonjena vladajućoj partiji.
Cilj ove publikacije je da doprinese boljem sagledavanju problema u finansiranju izbornih kampanja, u susret izmjenama izbornih zakona koje će prethoditi održavanju sledećih parlamentarnih izbora.
U njoj ukazujemo na brojne problematične prakse političkih subjekata i državnih institucija u finansiranju izbornih kampanja od usvajanja novog Zakona, odnosno od 2016. do 2018. godine. U tom periodu, u različitim intervalima su održani izbori na svim nivoima: parlamentarni, predsjednički i lokalni izbori u svim opštinama.
Ova publikacija se sastoji iz dva dijela: u prvom je analizirana dostupna finansijska dokumentacija političkih subjekata koji su učestvovali na izborima, a u drugom predizborna potrošnja javnih fondova. U njoj su navedene najznačajnije zakonske odredbe, analizirani dostupni statistički podaci i predstavljene studije konkretnih slučajeva. Posebnu pažnju posvetili smo analizi kontrole i sprovođenja zakona u oba segmenta, kao i pitanju pristupa informacijama neophodnim za javnu kontrolu finansiranja izbornih kampanja.
U izradi smo koristili podatke prikupljene detaljnim praćenjem parlamentarnih, predsjedničkih i lokalnih izbora u više opština, ali i naknadno prikupljene informacije o svim izborima održanim u toku posmatrane tri godine.
Kompletnu publikaciju preuzmite OVDJE (PDF)
