MANS je danas Odboru za antikorupciju Skupštine Crne Gore podnio predstavku kojom se inicira hitno organizovanje konsultativnog saslušanja ministra pravde, Vrhovnog državnog tužioca, predsjednika Vrhovnog suda, predsjednika Komisije za sprječavanje sukoba interesa i predstavnika civilnog sektora u cilju uvođenja novog krivičnog djela nezakonitog bogaćenja javnih funkcionera, u skladu sa Konvencijom UN-a protiv korupcije.
Nedavno objavljeni slučaj vezan za tajni račun supruge Svetozara Marovića, koji je decenijama obavljao visoke javne funkcije predstavlja najbolji primjer na kome se mogu sagledati potencijalni efekti kriminalizacije nezakonitog bogaćenja javnih funkcionera. Prema podacima kojima raspolaže Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara, Marovićeva supruga, Đorđina, je u 2006. i 2007. godini imala 3,8 miliona dolara na računu u Švajcarskoj. Taj tajni račun se ne pominje ni u jednom zvaničnom izvještaju javnog funkcionera Marovića o prihodima i imovini njegove porodice.
Tužilaštvo sada treba da utvrdi na koji način je stečen novac koji se nikako ne može objasniti zvaničnim prihodima i imovinom porodice Marović, odnosno da prikupi dokaze o eventualnim krivičnim djelima iz kojih je novac stečen.
Pravni zastupnik Marovića je juče javno saopštio da se novac više ne nalazi na računu u istoj banci. To znači da tužilaštvo treba ne samo da ispita odakle je novac stigao na račun, već i gdje se sada nalazi, odnosno da prikupi i analizira novčane transakcije sa tajnog računa i eventualno drugih računa, kako bi nezakonito stečena imovina bila oduzeta.
Sve te istražne radnje će oduzeti vrijeme tužilaštvu, što će, zajedno sa eventualnim angažovanjem vještaka i drugih eksperata, predstavljati ozbiljan pritisak na budžet te institucije.
Sa druge strane, kriminalizacija nezakonitog bogaćenja javnih funkcionera bi olakšala posao tužilaštva i ubrzala istragu, što bi svakako omogućilo postizanje konkretnih rezultata u borbi protiv korupcije na visokom nivou, koja je prepoznata kao ključni prioritet procesa evropskih integracija. Uvođenje novog krivičnog djela bi bilo u skladu sa međunarodnim konvencijama i obavezama Crne Gore, a predstavljalo bi značajan legislativni iskorak u borbi protiv korupcije.
Naime, Skupština Crne Gore je ratifikovala Konvenciju Ujedinjenih Nacija protiv korupcije 23. oktobra 2006. godine. Član 20 te Konvencije glasi: „Svaka ugovorna strana, shodno svom ustavu i osnovnim načelima svog pravnog sistema, razmatra usvajanje zakonodavnih i drugih mjera, potrebnih, da se kao krivično djelo, kad je učinjeno sa namjerom, uvede nezakonito bogaćenje, što znači značajno uvećanje imovine državnog službenika, koje on/ona ne mogu propisno objasniti u odnosu na svoje zakonski stečene prihode“.
Evropska komisija je u poslednjem izvještaju o napretku Crne Gore takođe preporučila kriminalizaciju nezakonitog bogaćenja javnih funkcionera. Takvu preporuku je dala i Ambasada SAD u okviru komentara na nedavno usvojeni Zakon o sprječavanju korupcije. Međunarodni ekspert koji je radio sa Ministarstvom pravde je takođe preporučio uvođenje novog krivičnog djela nezakonito bogaćenje javnih funkcionera, i zaključio da bi to bilo kompatibilno sa našim pravnim sistemom, te da je takva odluka isključivo političke prirode. Ipak, nezakonito bogaćenje javnih funkcionera do danas nije kriminalizovano, iako bi to nesporno omogućilo efikasniji rad tužilaštva u borbi protiv korupcije na visokom nivou.
Zbog toga, predložili smo da Odbor za antikorupciju održi konsultativno saslušanje sa predstavnicima Vrhovnog državnog tužilaštva, Vrhovnog suda, Ministarstva pravde, Komisije za sprječavanje sukoba interesa i nevladinog sektora kako bi se u argumentovanoj diskusiji našlo što kvalitetnije rješenje izmjena Krivičnog zakonika i eventualno drugih srodnih propisa, te da zbog značaja ove teme i pojačanog interesovanja kako domaće, tako i međunarodne javnosti, odbor po hitnom postupku zakaže konsultativno saslušanje.
Vanja Ćalović
Izvršna direktorica
