MANS je danas Ustavnom sudu Crne Gore podnio inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Zakona o autoputu Bar- Boljare, koji je usvojen u crnogorskom parlamentu 8. decembra ove godine. Kredit od blizu jedne milijarde američkih dolara je uzet od kineske EXIM banke za samo jednu četvtinu dionice autoputa Bar – Boljare i pored upozorenja sa domaćih i međunarodnih adresa o tome do koje mjere će taj građevinski poduhvat opteretiti javne finansije.
Tokom javne rasprave o ovom Zakonu, MANS je upozorio poslanike da, pored nedostatka osnovnih informacija o projektu i finansijskih pokazatelja koji bi potvrdili njegovu ekonomsku opravdanost, postoji ogroman problem i sa usklađenošću tog dokumenta sa Ustavom Crne Gore.
Generalno, Zakon o autoputu kineske kompanije CCCC i CRBC koje su izabrane kao izvođači radova dovodi u povoljniji i privilegovaniji položaj, a državu Crnu Goru u zavisni položaj prema Narodnoj republici Kini.
Zakonom je propisano da izvođač radova koji je angažovan na izgradnji autoputa može koristiti tehničko-građevinski kamen do kojeg dođe u postupku izvođenja radova bez ikakve naknade, a od plaćanja carine oslobođeni su građevinski materijal, oprema i postrojenja namijenjena za izgradnju autoputa. Ovim se u potpunosti zaobilazi Zakon o koncesijama koji se primjenjuje nad svim ostalim kompanijama koje eksploatišu mineralne sirovine, a kineske kompanije dovode u privilegovani položaj koji ne uživa bilo ko drugi u Crnoj Gori. Pored toga, država se unaprijed odriče prihoda od koncesije na kamen čiji ukupni iznos nije poznat jer još uvijek nema preciznih podataka o kojoj količini materijala se radi. Ovo zbog činjenice da je ugovor potpisan na osnovu idejnog, a ne glavnog projekata koji bi omogućio preciznije kalkulacije o tome koliko zapravo novca poklanjamo kineskim kompanijama po ovom osnovu.
Pored toga, Takođe, ovim Zakonom je propisano da se strani državljanin koji je zaposlen kod izvođača radova, a koji je angažovan na izgradnji autoputa, oslobađa plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, čime je prekršen član 67 stav 1 Ustava Crne Gore koji propisuje da je socijalno osiguranje zaposlenih obavezno. To je takođe privilegija koju nema bilo koja druga kompanija u Crnoj Gori koja zapošljava strane državljanje i koja je obavezna da uredno izmiruje sve poreze i doprinose.
Da je narušen ustavni princip jednakosti i princip da je svako dužan da plaća poreze i druge dažbine, pokazuje i to što je Zakonom o autoputu propisano da su izvođači radova oslobođeni plaćanja poreza na dodatu vrijednost, poreza na dohodak fizičkih lica, kao i poreza na dobit.
Naime, za razliku od povoljnosti koje su propisane ovim Zakonom u korist jednog pravnog lica, sva druga pravna i fizička lica plaćaju PDV po opštoj stopi od 19% od svakog prometa proizvoda, usluga i uvoza proizvoda. Takođe, sva rezidentna i nerezidentna fizička lica su poreski obveznici poreza na dohodak koji ostvare u Crnoj Gori, a pravna lica u Crnoj Gori plaćaju porez na dobit, čija je stopa proporcionalna i iznosi 9% od poreske osnovice.
Član 142. stav 3. Ustava Crne Gore zabranjuje narušavanje i ograničavanje slobodne konkurencije i podsticanje neravnopravnog, monopolskog ili dominantnog položaja na tržištu. Međutim, ovim Zakonom kineskim kompanijama se omogućavaju brojne povlastice zahvaljujući kojima mogu da snize troškove poslovanja i maksimizuju profit u Crnoj Gori.
U skladu sa time, svaki poslodavac u Crnoj Gori koji upošljava strane državljane i uredno plaća ostale dažbine sada ima osnov da tuži državu i traži istovjetni tretman kao kineske kompanije kada je u pitanju oslobađanje poreza i doprinosa.
Na kraju, MANS očekuje da će sudije Ustavnog suda Crne Gore i pored očiglednih političkih pritisaka kojima su izloženi, ipak postupiti po ovoj inicijativi u skladu sa Ustavom i zakonima Crne Gore, i proglasiti neustavnim Zakon o autoputu Bar-Boljare.
MANS
