Novi podaci do kojih je došao Istraživački centar MANS-a još jednom potvrđuju da se isplata jednokratne socijalne pomoći uoči izbora i dalje koristi za ostvarivanje političkog uticaja na terenu i to kod najugroženijih kategorija stanovnika. Primjer raspodjele socijalne pomoći uoči prethodnih parlamentarnih i predsjedničkih izbora u Beranama predstavlja još jednu potvrdu da se javni fondovi zloupotrebljavaju u političke svrhe, te da na terenu postoji dobro uhodana šema za kupovinu glasova u kojoj učestvuju državne institucije sa svih nivoa.
Analiza isplata socijalnih naknada koju su u opštini Berane vršili Centar za socijalni rad i Ministarstvo rada i socijalnog staranja pokazuje da je dinamika te raspodjele po pravilu usklađena sa datumom izbora, pa se najveći dio isplata vrši upravo u izbornom ili mjesecu koji prethodi izborima, kada se i drastično povećava broj korisnika.
Tako u periodu od januara do juna 2012. godine, u opštini Berane nije zabilježena niti jedna isplata po osnovu jednokratne socijalne novčane pomoći, da bi u junu bile isplaćene svega dvoje, a u julu još 5 novčanih pomoći. U avgustu i septembru je isplaćeno 15, odnosno 18 korisnika novčane pomoći, dok je ekstremni rast isplata zabilježen upravo u oktobru 2012. godine kada su odžani parlamentarni izbori. Tada je preko lokalnog centra za socijani radi i Ministarstva rada i socijalnog staranja, isplaćena novčana pomoć za čak 113 korisnika. U mjesecima nakon izbora, broj korisnika je ponovo opao, pa je tako u novembru isplaćeno svega dva korisnika, a u decembru 6.
Takođe, kada se posmatra visina pojedinačnih isplata po korisniku, primjećuje se da je taj iznoz drastično veći u izbornom oktobru 2012. godine i to za nekoliko puta. Naime, visina socijalne naknade u neizbornim mjesecima do samog oktobra se kretala u prosjeku od oko 100 eura po korisniku, dok je taj iznos u oktobru i više nego utrostručen. Korisnicima je samo u oktobru mjesecu isplaćeno 42.530 eura, što je skoro deset puta više nego svih ostalih mjeseci 2012 godine ukupno.
Andrijevica kao Berane
Beranski centar za socijalni rad pokriva i opštinu Andrijevica u kojoj je takođe zabilježen sliučan način distribucije socilane pomoći kao i u Beranama. Naime, kada su u pitanju isplate jednokratne socijalane pomoći, u opštini Andrijevica u periodu od januara do avgusta 2012. godine nije isplaćen ni jedan eura socijalne pomoći.
U avgustu je isplaćeno 6 korisnika socijalne pomoći, a u septembru njih 10. U oktobru 2012. godine kada su održani parlamentarni izbori, isplaćena je pomoć za čak 100 korisnika što je drastičan skok u odnosu na prethodne, neizborne mjesece. Tako je samo u oktobru, pred izbore isplaćeno okruglo 10.000 eura socijalne pomoći, a u svim ostalim mjesecima ukupno 1.600 eura. Iako se jednokratna socijalna pomoć isplaćuje na osnovu dokumentacije koju prilaže korisnik i nalaza komisije u vezi specifičnosti socijalne potrebe pojedinačnog korisnika, zanimljivo je da su svi korisnici socijalne pomoći u Andrijevici dobili po okruglo 100 eura, što otvara ogroman prostor za sumnju da se zapravo radilo o kupovini glasova pred parlamentarne izbore.
Pored toga, u oktobru je zabilježen i veliki broj pojedinačnih isplata u iznosima od po 400, 500, pa sve do 1000 eura za jednog korisnika, što otvara veliki prostor za sumnju da je ovako isplaćen novac korišćen za dalju distribuciju na terenu po receptu pljevaljskog centra za socijani rad.
Kada su u pitanju predsjednički izbori koji su održani u aprilu 2013. godine, MANS je istovjetne podatke zatražio od beranskog centra za socijalni rad. Međutim, kako ovaj podatak može ukazati na nove manipulacije javnim fondovima u izborne svrhe, ova institucija još uvijek odbija da nam dostavi detaljne podatke o isplatama jednokratnih novčanih pomoći, broju korisnika i zahtjevima za dodjelu pomoći, i kopije analitičkih kartica o isplaćenoj jednokratnoj novčanoj pomoći za 2013. godinu.
Izborna godina donosi veće budžete Centru za socijalni rad
U Izvještaju o novčanim tokovima Centra za socijalni rad u Beranama je navedeno da je za 2011. godinu za transfere za socijalnu pomoć izdvojeno oko 1,2 miliona eura, dok je taj iznos u 2012. godini uvećan na 1,3 miliona eura. Sa druge strane, za transfere institucijama, pojedinicima, nevladinom i javnom sektoru u odnosnu na 2011. godinu klada je za isto uplaćeno 57,6 hiljada eura, u 2012. godini je izdvojeno oko 150 hiljada eura za datu budžetsku stavku.
Sa druge strane, MANS je analizarijući budžet opštine Berane za prethodnu godinu utvrdio da je rebalansom budžeta upravo stavka za socijalne naknade povećana za 50% u odnosu na ono što je bilo planirano početkom godine, odnosno sa 20.000 na 30.000 eura, što je uz sredstva koja je Vlada “upumpala” u ovu opštinu tokom 2013 godine po raznim osnovama, mogao predstavljati odličnu osnovu za kupovinu glasova na terenu.
Kupovina glasova kroz zloupotrebu socijalnog statusa najranjivijih kategorija građana Crne Gore je jedan od najberskupuloznijih načina ostvarivanja nelegalne političke premoći na terenu, što je i pokazala i dokazala afera Snimak, a prije svega slučaj pljevaljskog centra za socijalni rad gdje smo svi svjedočili postojanju šeme DPS aktivista za kupovinu glasova.
Upravo zbog slučajeva kao što su Pljevlja, Mojkovac i Plav, a sada i Berane i Andrijevica gdje postoje dokazi koji ukazuju na zloupotrebe socijalne pomoći, donijete su izmjene zakona o finansiranju političkih partija čija striktna primjena bi morala da obezbijedi da izbori budu utakmica koja je ravnopravna za sve političke učesnike.
Ovo istraživanje je urađeno uz podršku Evropske Unije i Ministarstva inostranih poslova Švajcarske. Sadržaj istraživanja predstavlja mišljenje MANS-a i ne odražava stavove donatora.
