Pljevaljski Rudnik uglja je u dugovima i ima nagomilane gubitke u poslovanju, pa iz sopstvenih sredstava ne može finansirati otvaranje novih rudokopa potrebnih za rad drugog bloka Termeoelektrane (TE) Pljevlja, pokazuju zvanični podaci.
Pojedinačno najveći akcionar Rudnika, kojem je prijetila i blokada računa zbog poreskog duga, je italijanska kompanija A2A, zatim država Crna Gora, dok je treći najveći akcionar brat premijera, Aco Đukanović.
Rudnik uglja bi do kraja rada prvog i drugog bloka TE u Pljevljima trebalo da uloži 230 miliona za otvaranje rudokopa i rekultivaciju zemljišta, proizilazi iz zvanične i dokumentacije kojom raspolaže Istraživački centar MANS-a. U Vladinom dokumentu „Tehno-ekonomska procjena termoenergetskog potencijala za snabdijevanje ugljem drugog bloka Termoelektrane“, koji je donijet u julu 2013. godine, investicioni troškovi za otvaranje rudokopa procijenjeni su u iznosu od 145 miliona eura.
U dokumentu nijesu prikazani troškovi rekultivacije novih rudokopa, iako je to obaveza koja je propisana Zakonom o rudarstvu. Dokumentacija kojom raspolaže Istraživački centar MANS-a pokazuje da je Rudnik uglja 2010. godine za kop Potrlica računao troškove rekultivacije u iznosu od 1,17 eura po toni uglja. Prema baznim studijama, koje su korištene kao osnov za izradu Nacrta detaljnog prostornog plana za TE Pljevlja, eksploatacione rezerve u novim rudokopima iznose 73 miliona tona, pa to znači da bi troškovi rekultivacije bili preko 85 miliona eura, koji bi pali na teret Rudnika.
Poslovni izvještaji pljevaljske kompanije (izvještaj za 2013. i izvještaj za 2014.) pokazuju da ona ima velike akumulirane gubitke i dugove prema državi, i godinama opstaje zahvaljujući kreditima čije vraćanje garantuje državna Elektroprivreda Crne Gore (EPCG).
Na kraju prošle godine Rudnik uglja je imao blizu osam miliona eura dugoročnih kredita, čiji je rok dospijeća duži od godinu, dok su kratkoročne obaveze kompanije iznosile čak 40 miliona eura. Od toga su obaveze za poreze i ostale javne prihode bile preko 26 miliona.
Sudeći prema posljednjim zvaničnim podacima Poreske uprave (PU) objavljenim prošle sedmice, Rudnik uglja i dalje ima velike dugove državi. Tako je dug za poreze i doprinose iznosio 14 miliona eura, dok je na drugoj crnoj listi PU dugovanje od 374 hiljade eura (koncesije, PDV…).
Revizioni izvještaj za 2014. godinu dovodi u pitanje izvjesnost poslovanja kompanije, ukazujući da je na kraju te godine nepokriveni gubitak firme iznosio 17,3 miliona eura, dok su njene kratkoročne obaveze veće od obrtnih sredstava za gotovo 28,7 miliona eura. „Ova pitanja ukazuju na postojanje značajnih neizvjesnosti u sposobnost društva da posluje u skladu sa načelom stalnosti poslovanja“, naveo je revizor u izvještaju za 2014. godinu.
Prema finansijskim izvještajima Rudnika, koji si objavljeni na sajtu Komisije za hartije od vrijednosti, poslovanje od januara do kraja juna ove godine je završeno sa prikazanom dobiti od 2,1 miliona, a akumulirani gubitak iznosi 19 miliona eura.
Rudnik godinama ne uspijeva da iz prihoda finansira redovne poslovne obaveze, već se kreditno zadužuje, ali nije sposoban da za pozajmice obezbijedi adekvatno pokriće. Tako revizioni izvještaji kompanije za posljednje dvije godine pokazuju da je Rudnik uglja 2012. godine kod podgoričke Erste banke uzeo kredit od 15 miliona eura kako bi izmirio poreske obaveze. Kao sredstvo obezbjeđenja su, pored vlastitih mjenica, poslužile mjenice EPCG, kao i ugovori o cesijama i jemstvu koje je pljevaljska kompanija zaključila sa većinski državnom energetskom kompanijom.
U toku 2013. godine Rudnik uglja je sa Hypo Alpe Adria bankom iz Podgorice potpisao ugovor o kreditu od 4,3 miliona eura, kojim su refinansirane obaveze ranije uzetog kredita od Hypo banke iz Klagenfurta. I za ovaj kredit su kao sredstva obezbjeđenja poslužile mjenice Rudnika i EPCG. Rudnik je i u 2014. godini uzeo dva nova kratkoročna kredita kod Prve banke od nepunih dva miliona.
Vlada Crne Gore je Predlogom zakona o energetici, koji je u skupštinskoj proceduri, eksploataciju uglja za potrebe proizvodnje električne energije predložila kao djelatnost od javnog interesa. Zakon o kontroli državne pomoći dozvoljava državnu pomoć (subvencije, fiskalne olakšice, otpisi dugova i slično) za djelatnosti od javnog interesa.
Za sada, u Crnoj Gori ima samo jedna kompanija koja se bavi eksploatacijom uglja za proizvodnju električne energije, i to pljevaljski Rudnik uglja. Bilo koji oblik državne pomoći pljevaljskoj kompaniji, poput otpisa, prebijanja dugovanja…, značio bi da je na ušrtb državnog budžeta, kao i da bi se moglo vezivati za indirektnu pomoć projektu gradnje drugog bloka TE.
U Rudniku uglja potvrđuju da računaju na pomoć države, ali tvrde da bi se to samo odnosilo na duži period otplate poreskog duga.
“Razmišljamo o podnošenju zahtjeva za dodjelu državne pomoći u dijelu koji se odnosi na reprogram postojećeg duga prema državi. Dakle, ne planiramo da dodatno opteretimo državnu kasu, već da postojeći dug vraćamo u periodu koji je prihvatljiv za obje strane”, zvanično je odgovoreno iz Rudnika uglja.
Pišu: Ivana Gudović i Ines Mrdović
Ovaj tekst je sačinjen uz podršku Evropske unije u sklopu projekta “Nulta tolerancija na korupciju”. Za sadržaj ovog teksta odgovorna je isključivo Mreža za afirmaciju nevladinog sektora – MANS, a stavovi iznijeti u ovom tekstu se ni u kom slučaju ne mogu smatrati stavovima Evropske unije.
Termoelektrana pojela 40 miliona prihoda 2009. godine
Predstavnici Rudnika uglja su upitani da li kompanija ima finansijsku snagu da prati projekat gradnje drugog bloka TE i na osnovu čega to tvrde, pošto su u dugovima i imaju nagomilane gubitke, a što ukazuje na to da iz sopstvenih sredstava ne mogu finansirati otvaranje
rudokopa za drugi termoblok.
“Ako u narednom periodu Termoelektrana bude radila stabilno tokom cijele godine, a cijena uglja bude na prihvatljivom nivou, i Rudnik će raditi stabilno. Sa godišnjim prihodima između 40 i 50 miliona eura, i uz dalju racionalizaciju troškova poslovanja, Rudnik će moći, kao i do sada, da finansira dalji razvoj iz sopstvenih sredstava. U ovom trenutku redovno izmiruje sve obaveze, a jedina pozicija na kojoj se kasni, jeste plaćanje doprinosa na zarade zaposlenih. Ohrabruje da se i u tom segmentu zaostala dugovanja permanetno smanjuju”, odgovoreno je iz uprave.
Oni su podsjetili da je Rudnik počeo proizvodnju 1952. godine, 30 godina prije početka rada Termoelektrane, navodeći da je “za sve to vrijeme funkcionisao stabilno, bez ozbiljnijih gubitaka i problema”.
“Od početka rada Termoelektrane 1982. godine, Rudnik se tehnološki restrukturirao i prilagodio potrebama Elektroprivrede, tako da je u ovom trenutku proizvodnja za Termoelektranu oko 95 odsto ukupne proizvodnje. To faktički znači da je Rudnik u cjelosti zavisan od poslovanja Termoelektrane. Problemi koje pominjete su u najvećoj mjeri nastali 2009. godine, kada je Termoelektrana bila van pogona devet mjeseci, i kada je Rudnik izgubio oko 40 miliona prihoda”.
RUP: Blokada bi nas paralisala, razvojne projekte možemo i kreditima
Na pitanje da li i dalje prijeti blokada računa kompaniji zbog poreskih dugovanja državi, iz Rudnika je poručeno da bi blokada “potpuno i trenutno paralisala Rudnik”.
“Rudnik uredno izmiruje sve tekuće poreske obaveze i smanjuje zaostale dugove za doprinose. Na početku godine, ti zaostali dugovi su bili skoro 18 miliona, a sada su smanjeni na 14, sa ambicijom da do kraja godine siđu na 13. Blokada bi potpuno i trenutno paralisala Rudnik, i ne vidimo logiku za takav potez. Ako se kroz mehanizam državne pomoći usvoji reprogram duga, onda ni formalno neće postojati opasnost blokade, a Rudnik će biti u prilici da razvojne projekte ako bude potrebe finansira i kroz kredite komercijalnih banaka”, zvaničan je stav uprave Rudnika.
Upitani su i da li Rudnik uglja ima finansije snage za nova ulaganja, s obzirom da bi do kraja rada prvog i drugog bloka TE trebalo da ulože 230 miliona za otvaranje rudokopa i rekultivaciju zemljišta.
“Ne znamo odakle potiče informacija o ulaganjima od 230 miliona, mi baratamo sa nižim ciframa. Ali i da je tako, da je planirani obim investicija 230 miliona, mi pričamo o periodu od skoro 50 godina i shodno tome investicijama od oko pet miliona godišnje. Ovaj nivo investicija bi, ukoliko Termoelektrana bude radila stabilno, Rudnik mogao finansirati. Mi smo i u ovogodišnjem planu investicija imali iznos od oko pet miliona eura”, odgovoreno je uprave Rudnika uglja.
